Ataxan ƏBİLOV
Iqtidar-müxalifət arasında olan siyasi leksika millətlərarası münasibətlərdən tamamilə yan durmalıdır
Niderlandda belə bir partiya var: Partij Voor de Vrijheid - PVV (Azadlıq üçün Partiya). Adına baxmayın. Bu ad altında gizlənən partiya özünün irqçilik və islamafobiya üstündə köklənən ideyaları ilə bütün dünyaya səs salıb. Bir ara siyasi reytinqi xeyli yüksılmiş və bundan qabaqkı hökümətdə koalisiya üzvü olmağa müvəffəq olmuşdur.
Son həftələr bu partiya Niderland cəmiyyətində yenə də müzakirə obyektidir. Burada keçirilən son bələdiyyə seçkilərində PVV sədri Vildersin (Wilders) Niderlandakı Mərakeş icmasıla, "onları Niderlanda az görmək" istəyilə bağlı dedikləri cəmiyyətdə böyük etiraz doğurub. İnsanlar milli və dini mənsubiyyətindən asılı olmayaraq kütləvi şəkildə Vildersin söylədiklərinə etiraz edir. Dünən Niderlandın ən böyük şəhərlərindən biri olan Naymeğen (Nijmegen) şəhərinin meri başda olmaqla bir kütlə insan yerli polisə gedərək Vilderslə bağlı şikayət ərizələri yazdılar. Hər biri ayrı-ayrılıqda. Bu prosesin sonrakı gedişinin necə olacağına yaxın günlərdə şahid olacağıq.
Məlumat üçün deyim ki, Niderland Krallığı parlamentar demokratiya ənənələrinə malikdir. Dövlətin başında monarx durur. Ölkə parlamentdə qalib gəlmiş siyasi partiya və ya partiyalar tərəfindən təşkil edilən hökümət tərəfindən idarə olunur. Azərbaycan Respublikası kimi Niderland Krallığı da unitar dövlətdir. Amma inzibati ərazi vahidi kimi ölkə əyalətlərə (12 əyalət), şəhər və kənd meriyalarına bölünüb. Hər bir inzibati ərazi vahidi daxilində geniş demokratik əsaslarla yerliözünüidarə institutları fəaliyyət göstərir. Hazırda ölkəni Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) - Azadlıq və Demokratiya üçün Xalq Partiyası və Partij van de Arbeid (PvdA) - Fəhlə Partiyası tərəfindən təşkil edilən koalison hökümət idarə edir. Hökümətə 47 yaşlı Mark Rutte rəhbərlik edir.
Niderland Krallığı bir emiqrant ölkəsi kimi də xarakterizə edilir. Burda çoxlu sayda dünyanın müxtəlif yerlərindən müxtəlif səbəblər üzündən təşrif buyuran əcnəbilər yaşayır. Onların sırasında mərakeşlilər və türklər xüsusi çəkiyə malikdir. Özlərinin əməksevərliyi, Niderland cəmiyyətinə verdiyi töhvəsilə öyünən türklərlə müqayisədə mərakeşlilər daha çox asosiallığı ilə diqqət mərkəzindədir. Müxtəlif növ cinayətlərdə adı hallanan, faydalı əməklə məşğul olmamamağa üstünlük veən mərakeşlilər həqiqətən də bu gün Niderland cəmiyyəti üçün problem yaşadacaq səviyyədədirlər. Amma bütün bunlara baxmayaraq cəmiyyət öz dəyərlərinə sədaqətini nümayiş etdirmək əzmindədir və mərakeşlilərin ünvanına parlament və siyasi partiya səviyyəsində deyilənləri həzm etmək fikrində deyil.
Vəziyyətə uzun-uzadı izahat verməyimin səbəbi əlbəttə ki, söhbəti Azərbaycan üzərinə gətirməkdir. Keçən həftə sındırılmış və dəyərsiz edilən jurnalist Eynulla Fətullayev özünün haqqın.az (ada fikir verin) saytında Azərbaycanın xalqlarından birilə bağlı bir yazı yazdı və bu xalqın üzdə olan bütün nümayəndələrini siyasi baxışlardan və mövqelərindən asılı olmayaraq nifrət dolu bir qazanda qaynatdırdı. Təbii ki, o, mənim də bostanıma daş atmalı idi. Çünki öz dəyərlərinə xilaf çıxdığı gündən Eynulla mənim də hədəfimdə olub, zaman-zaman face-də yazdığım statuslarımın mənfi qəhrəmanlarından biri olmuşdur. Baxmayaraq ki, onun azad olunması üçün içi mən qarışıq siyasi mühacirlərin də çox böyük rolu olmuşdur.
Sözü gedən sifarişli, məlum instansiyalarda hazırlanan və Eynulla Fətullayev tərəfindən imzalanan yazıda barəmdə yazılan bir cümlədə ünvanıma üç böhtan səsləndirilmişdir. Azərbaycanda hüquqi dövlət qurulacağı günün səhərisi Eynullanın həmin böhtanlara məhkəmə qarşısında cavab verəcəyinə qoy kimsə şübhə etməsin.
Bu bədnam yazıya sosial şəbəkələrdən gələn etirazı həzm etmək iqtidarında olmayan bu bədnam jurnalist daha da irəli gedərək səhərisi gün bütöv bir xalq üzərində linc məhkəməsi qurmağa çağırdı. Artıq onun bu statusu aparıcı dünya dillərinə tərcümə edilərək internetdə dolaşır.
Burda bir haşiyə çıxıb qeyd etmək istərdim ki, iqtidar-müxalifət arasında olan siyasi leksika millətlərarası münasibətlərdən tamamilə yan durmalıdır, buna qətiyyən yol vermək olmaz.
Əlbəttə mənim dəyərsiz və şərin yanında yer alan, bunu ört basdıq etmək üçün çıxış etdiyi tribunanı "haqq" adlandıran Eynullanı faşist sayağı baxışlara malik, rəhbəri olduğu siyasi partiyanı "azadlıq üçün" adlandıran niderlandlı Vilderslə müqayisə etmək fikrim yoxdur. Bu vəziyyətdə Niderlanda miqrasiya edən mərakeşlilər də Azərbaycanın köklü xalqı olan talışlarla müqayisəyə gələ bilməzlər. O da qeyd edilməlidir ki, Eynulla avtoritar Əliyev rejimin qeyri-leqal sözçüsüdür. Vilders isə hökümətə müxalifdir, hökümət onun barəsində qüvvədə olan qanunvericilik çərçivəsində məsuliyyətə cəlbetmə proseduru başlamaq niyyətindədir.
Bütün bunlara rəğmən mənim Azərbaycan cəmiyyətindən umacağım və gözləntilərim vardır. Başa düşürəm və Niderlanddakı kimi kütləvi polis müraciətləri də heç gözləmirəm. Gözləyirəm ki, Azərbaycanda real vətəndaş cəmiyyəti qurmaq arzusunda olan dairələrin bu yazıya tutarlı reaksiyası olsun. Amma hələ ki, bu baş verməyib. Hər ötən gün isə, dəyərli dostlarım, müzakirə mövzüsü olan məsələ ətrafında çatı dərinləşdirir. Bunu görmək üçün yetər ki, sosial şəbəkələrdə gedən müzakirələrə bir diqqət edilsin...
