2014-cü ilin yanvar ayı üzrə Sülh və Demokratiya İnstitutunun siyahısı 38 "vicdan məhbusu” və 96 siyasi məhbusdan ibarətdir.
Nəticədə Azərbaycanda siyasi repressiyalara məruz qalanların sayı 134 nəfərdir. Onların arasında 116 nəfər barəsində məhkəmə hökmləri çıxarılıb, 6 nəfər hələ istintaq altındadır, 12 nəfərin məhkəməsi hələ də davam edir.
Azərbaycan Avropa Şurasına daxil olduqdan sonra könüllü olaraq 21 öhdəliyi öz üzərinə götürdü. Onlardan biri də "Siyasi məhbuslarının azad edilməsi və ya yeni məhkəmə araşdırılmasının keçirilməsi” idi. Həmin vaxt da Avropa Şurasının Parlament Assambleyasının 1900 saylı Qətnaməsində "siyasi məhbus” anlayışının kriteriyaları göstərilmişdir. Qeyd edilən kriteriyalar hələ 2001-ci ildə Avropa Şurasının Baş katibinin tapşırığı ilə müstəqil ekspertlər tərəfindən hazırlanıb. Bu Ermənistan və Azərbaycanın Avropa Şurasına daxil olması kontekstində edilib.
2001-ci ildə Sülh və Demokratiya İnstitutunun siyahısı 716 siyasi məhbusdan ibarət idi. Həmin siyahdan bu gün 21 nəfər həbsdə qalmaqda davam edir.
Siyasi məhbusların azad olunmasında Avropa Şurasının Parlament Assambleyasının siyasi məhbuslar üzrə həmməruzəçisi Corc Kleyfartın (Belçika) böyük rolu var. Onun işini Kristofer Ştrasser (Almaniya) davam etdi. Lakin 26 yanvar 2013-cü ildə AŞPA-nın deputatları səs çoxluğu ilə K.Ştrasser tərəfindən hazırlandığı siyasi məhbuslar haqqında qətnamənin qəbul edilməsinin əleyhinə səs verib. İki dəfə həmin qətnamənin əleyhinə Azərbaycan üzrə həmməruzəçisi Pedro Agramunt (İspaniya) çıxış etmişdir. Məhz həmməruzəçi Pedro Agramunt və Cozef Qrexin səylərinə görə siyasi repressiyalara "yaşıl işıq” verilib. Onların sayı 84 nəfərdən (yanvar, 2013-cü il) 134 nəfərə (yanvar, 2014-cü il) qalxdı.
2013-cü il siyasi repressiyalar ili idi. Faktiki olaraq hər həftə sərbəst fikir ifadə etməyə cəsarət edən bir vətədaş həbs edilirdi. Hazırda "vicdan məhbuslar”ın məhkəmə proseslərinin monitorinqi göstərir:
- Keçən illərlə müqayisədə 2013-cü ilin oktyabr ayında olan prezident seçkilərindən sonra məhkəmə prosesləri imitasiya xarakteri daşıyır, hakimlər siyasi sifarişlərinin həyata keçirilməsində səmimidirlər.
- Ən sərt hökmlər və cəza qismində uzun müddətə azadlıqdan məhrum olunması mövcuddur.
- Həm istintaq, həm də məhkəmə istintaqı zamanı təqsirləndirilən şəxslər güclü fiziki və prixoloji təzyiqlərə məruz qalırlar.
Kriminal rejim sərbəst fikir ifadəsinin və ölkənin hüquq normalarının pozulmasını, Avropa Şurasının (AŞPA-nın həmməruzəçiləri), Avropa İttifaqının, ATƏT-in və digər beynəlxalq qurumlarının məsul nümayəndələrinə rüşvət vermək üçün yüksək məbləğdə vəsaitləri xərcləməsini davam edəcək.
Sülh və Demokratiya İnstitutunun
Mətbuat Xidməti
