 Bu gün Novruzəli Məmmədovun 70 yaşı tamam oldu. Adətən belə bir rəqəmə "yubiley” deyirlər. Ancaq mən bilmirəm bunu necə adlandırmaq olar. Əlbətdə mənim üçün, əzizləri və onun xatirəsini ürəyində saxlayan dost-tanışları üçün onun xatirəsi heç vaxtı yaddaşdan silinməyəcək, onun adı həmişə ürəyimizdədir, dilimizdədir.
Novruzəli Məmmədovun həyatında baş verən bütün hadisələr nəinki Azərbaycanda, bütün dünyada məlumdur. Mən bunları təkrarlamaq istəmirəm. Bircə onu demək istəyirəm ki, talış dilinə həsr etdiyi 10 kitabı və 70 elmi əsəri sayəsində bu dil 5-6 ölkədə möcüzəvi dil kimi qəbul olunmuşdur. Ona görə də mənə elə gəlir ki, ömrünü, cavan yaşlarından ölmünə qədər bu dilə həsr edən, onu yaşadan, doğma dilinin və elinin fədaisi olan Novruzəli Məmmədovu da bu möcüzənin müəllifi kimi qəbul etmək olar.
Mən indi Azərbaycan dilinə, doğma Azərbaycan və Talış dillərinə böyük töhfələr verən nüfuzlu bir şəxsin ölümündən çox, onun dahiliyindən bir az demək istəyirəm. Dahilik hər adama məxsus olan bir xüsusiyyət deyil. Mən yalnız indi başa düşürəm ki, kimə dahi demək olar. Düzü, o bu sözü qəbul etmirdi, mən bir neçə dəfə ona bu haqda demişdim. Onun savadı, davranışı, biliyi, tərbiyəsi hamıya bəlli idi. Düzü çoxları bunları indi qəbul etməzlər, amma onun xüsusiyyətləri ilə çoxu bəhrələnə bilər, bilir də!
Mən onun həyat yoldaşı kimi onun hər sözünün mənasını duyurdum. Heyif ki, ağır bir həyatla "rastlaşdı”, əziyyəti çox oldu, amma sınmadı, sınmadan dünyasını dəyişdi. Onun məhbəsdən evə göndərdiyi bir məktubdan sətir çəkmək istəyirəm: "Necəsən... Mənsiz günlərin necə keçir? Ağır olsa da dözmək lazımdır. Həm Allahın sınağından, həm də hökumətin cəzasından biz möhkəm iradəmiz ilə aydınlığa çıxmalıyıq. Həyat mübarizə yoludur. Bu yolu təmiz və pak iradəmizlə, dəyanətimizlə qət etməliyik. Allah özü görür və inanıram ki, bizə qarşı ədalətsiz olanlara, şərəf və ləyaqətini itirənlərə o öz qəzəbini göstərər. Mənə ən çox təsir edən sənin tək qalmağındır, mənim dustaq olmağım yox. Ona görə həmişəki kimi deyirəm- Möhkəm ol!”.
Indi yəqin onun ruhuna ayandır ki, mən möhkəməm, heyif ki, övladlarımı itirdim. Möhkəməm ki, bu yaşımda gəlib Niderland krallığında özümə durum aldım. Novruzəli son sözündə təkrar etdi ki, o, ölümdən qorxmur, mənə ölüm cəzası verin. Mən də keçdiyim ölümə bənzər əzab-əziyyətlərdən sonra heç bir şeydən qorxmuram. Həyatımın qalmış hissəsini Novruzəlinin və balalarımın anılmasına, ruhlarının göylərə qaldırılmasına həsr edəcəyəm. Burda, ətrafımda onun xətrini istəyənlər, onun adını ucaldanlar, onun seçdiyi yolu bəyənənənlər var. Mən təkəm, amma həmişə onları anıram, hər keçdiyim şəhərdə müsəlman məscidi axtarıram ki, onların ruhuna dualar edib, Quran oxutdurum.
Novruzəli ölməyib.. İllər keçəcək, insanlar başa düçəcəklər ki, bu ailə faciəsinin tarixinin izi hardan gəlir, günahımız nədir. Vətənini, dilini, tarixini, adət-ənənələrini, mədəniyyətini, folklorunu sevmək, sevdirmək, dünyaya tanıtmaq günahdırmı? Tarix hər şeyi araşdıracaq, Allah isə balalarımın qanını yerdə qoymayacaq!
Məryəm Məmmədova,
Sxinfeld, Niderland
|
