 Rusiya ilə Azərbaycan arasındakı münasibətlərdə son vaxtlar yaranan üstüörtülü gərginlik özünü göstərməyə başlayıb. Rusiya Azərbaycanı sıxmaq üçün hərəkətə keçib və bu istiqamətdə ilk addımlar atılıb. Dünən məlum olub ki, eyni gündə Rusiyanın üç şəhərindən Bakıya aviareyslər heç bir xəbərdarlıq edilmədən dayandırılıb. Bundan iki gün əvvəl isə "Rosselxoznadzor” xəbərdarlıq edib ki, Azərbaycandan quru və qabıqlı meyvə idxalını qadağan edəcək.
Hər iki addımın arxasında siyasi motivlərin dayandığına dair güclü arqumentlər var. Dünən məlum olub ki, Bakı Beynəlxalq Hava Limanından Rusiyanın Omsk, Perm və Moskva şəhərlərinə reyslər ləğv edilib. Aeroportdakı onlayn-tabloda Bakı-Omsk (uçuş vaxtı saat 11.35), Bakı-Perm (uçuş vaxtı saat 14.20) və Bakı-Moskva (uçuş vaxtı 15.55) reyslərinin yerinə yetirilməyəcəyi barədə məlumat yerləşdirilib. AZAL-ın mətbuat xidməti bildirib ki, Rusiyanın bəzi şəhərlərinə təyyarə reyslərinin təxirə salınmasının onlara dəxli yoxdur. "Bu reysləri Rusiya şirkətləri həyata keçirirdi, onlar reyslərin təxirə salınması səbəbləri barədə bizə məlumat verməyiblər” deyə, AZAL-dan bildirilib. Reyslərin eyni gündə təxirə salınması Rusiya informasiya məkanında da geniş rezonansa səbəb olub. "RİA-Novosti ” agentliyi məsələ ilə bağlı hər iki tərəfdən mülki aviasiya hakimiyyətlərinin mövqeyini öyrənib. "Rosaviasiya”nın rəsmisi agentliyə bildirib ki, Bakıya və geriyə bütün reyslər hava yolları şirkətlərinin cədvəlinə uyğun həyata keçirilir: "İki ölkə arasında uçuşların məhdudlaşdırılması və ya qadağan edilməsi ilə bağlı heç bir qərar yoxdur”. Rəsmi deyib ki, Omskdan Bakıya reysləri "İraero”, Permdən Bakıya reysləri "Ruslayn” və Moskvadan Bakıya reysləri "YUTair”, "Aeroflot” və "S7" şirkətləri həyata keçirir. Mənbənin sözlərinə görə, aviaşirkətlər reyslərin yerinə yetirilməsi ilə bağlı qərarları kommersiya nöqteyi-nəzərindən qəbul edir.
Lakin eyni gündə bir neçə aviaşirkətin "kommersiya nöqteyi-nəzərindən” Bakıya reysləri təxirə salması o qədər də ağlabatan görünmür. Azərbaycan Dövlət Mülki Aviasiya Administrasiyasından isə agentliyə deyiblər ki, reyslərin təxirə salınmasının sərnişinlərin az olması ilə bağlı olduğu təxmin edilir. "Bu, bəzi kiçik aviaşirkətlərdə kifayət qədər geniş yayılmış praktikadır, hansı ki, sərnişin az olanda reysləri təxirə salırlar. İndi ”ölü mövsumdür", sərnişin azdır, bir çox aviareyslər dolmur" deyə, mənbə bildirib. Ancaq maraqlıdır ki, cəmi bir gün əvvəl Rusiya Belarusla da aviareysləri məhdudlaşdırıb. Rəsmi məlumatlara görə, bunun səbəbi Moskva-Minsk-Moskva reyslərinin sayı ilə bağlı iki ölkə arasında yaranmış mübahisədir. Bu mübahisə ilə bağlı "Rosaviasiya” Belarusun "Belavia” şirkətinin uçuşlarına qadağa qoyub. Belarus tərəfi də dərhal buna cavab verərək Rusiyanın bütün aviaşirkətlərinin ölkə ərazisinə uçuşlarını qadağan edib. Beləliklə, iki ölkə arasında aviasiya əlaqəsi kəsilib.
Belarus tərəfi bildirir ki, Rusiya Moskva-Minsk reyslərinin sayını artıraraq "Belavia”nı sıxışdırıb bu reysdən çıxarmaq istəyir. Tərəflər mübahisəni çözmək üçün bu gün danışıqlara başlayacaqlar. Mətbuat isə mübahisənin arxasında siyasi motivlərin dayandığını yazır. "Vzqlyad” qəzetinin yazdığına görə, bir neçə gün əvvəl Moskvada keçirilən Avrasiya Əməkdaşlıq İttifaqının sammiti zamanı bu təşkilatın əsasnaməsinin yenidən imzalanması baş tutmayıb. Yeni əsasnamədə ittifaqa üzv ölkələr arasına daha sıx siyasi və iqtisadi inteqrasiya nəzərdə tutulur. Belarus prezidenti Aleksandr Lukaşenko sammitdən sonra bildirib ki, o sənədin imzalanmasının tezləşdirilməsinə dair Rusiyanın mövqeyini dəstəkləyib, Qazaxıstan isə buna qarşı çıxıb. Lakin BBC xəbər verib ki, məhz Lukaşenko sənədi imzalamaqdan imtina edib. Görünür, Rusiya bunun qisasını almaq üçün Belarusa qarşı iqtisadi təsir rıçaqlarını işə salır. Bu, Moskvanın MDB respublikalarını sıxmaq üçün tez-tez əl atdığı metoddur. Belarusun ardınca Rusiya şirkətlərinin Bakıya reysləri təxirə salması da təsadüfi görünmür və siyasi xarakter daşıya bilər.
Məsələ ondadır ki, Azərbaycan bu ilin fevralında gözlənilmədən Qəbələ RLS-in icarə müddətinin uzadılmasına dair ikitərəfli danışıqlarda sərt mövqeyə keçib və stansiyanın icarə haqqı üçün Rusiyadan ildə 300 milyon dollar tələb edib. Rusiya tərəfi bu məbləği qəbuledilməz sayır və bildirilir ki, danışıqlar dalana dirənib. Təhlilçilərə görə, Azərbaycan ötən 3-4 ildə Rusiyanın Qarabağ siyasətində heç bir müsbət dəyişikliyin baş vermədiyindən məyus olub və Qəbələ RLS kartını işə salıb. Digər tərəfdən, Rusiyanın hərbi-diplomatik çevrələri mətbuata məlumatlar sızdırmaqla Bakını xəbərdar etməyə çalışırlar ki, Qarabağda mümkün hərbi əməliyyatlar zamanı Moskva Ermənistana hərbi dəstək verəcək. Hətta Azərbaycanın Qarabağı geri almaq planlarına qarşı Rusiyanın sərhədlərimizə qoşun cəmləşdirməyə başladığı da məlumdur. Bugünlərdə Dağıstana Çeçenistandan 15-17 minlik qoşun qruplaşmasının yeridildiyi xəbər verilir. Qərb mənbələrində yer alan məlumatlarda isə deyilirdi ki, Azərbaycan və Gürcüstan liderlərini Rusiyanın Şimali Qafqaza qoşun cəmləşdirməsi, bu ilin yayında "Qafqaz-2012" adlı irimiqyaslı hərbi təlimlər keçirməyə hazırlaşması narahat edib.
Hələlik Rusiya Azərbaycanı iqtisadi-ticarət müstəvisində sıxmağa yönəlmiş siqnallar göndərir. Bugünlərdə "Rosselxoznadzor”un rəsmisi Aleksey Alekseyenko bildirib ki, Azərbaycan, Özbəkistan və Tacikistandan quru və qabıqlı meyvə idxalı dayandırıla bilər. Alekseyenko həmin ölkələri bu barədə xəbərdar etdiklərini deyib. Onun sözlərinə görə, sözügedən məhsullarda kənd təsərrüfatı və insan orqanizmi üçün təhlükəli zərərvericilər ola bilər. "Əgər bizim iradlarımızla bağlı tədbirlər görülməsə, həmin ölkələrdən quru və qabıqlı meyvə idxalı qadağan ediləcək” deyə, Alekseyenko bildirib. Bakıda hakimiyyətyönlü KİV-lər də bu xəbərdarlığın siyasi motivli olduğunu təxmin edir. Vesti.az saytı yazıb ki, Rusiya ilə Azərbaycan arasında ticarət müharibəsi başlayır və Moskva quru meyvə qadağası ilə Qarabağ məsələsində Bakıya təzyiq göstərməyə çalışır. Qeyd edək ki, Rusiya vaxtilə siyasi təzyiq məqsədilə Belarusdan süd məhsullarının, Moldova və Gürcüstandan şərabın, "Borjomi” sularının idxalını bu malların standartlara cavab vermədiyi bəhanəsi ilə dayandırmışdı.
TALISH.ORG
|
