 Ölkə başçısı iranlı həmkarını terrorçuların hamisi kimi təqdim edib
"WikiLeaks”in sonuncu dəfə yaydığı ABŞ diplomatlarının məxfi yazışmaları içərisində Azərbaycanla bağlı olanlardan birində də ölkə başçısı İlham Əliyevin İran və onun prezidenti Mahmud Əhmədinejad haqda maraqlı fikirləri əksini tapır.
Sənədlərdən biri 2007-ci il 11 aprel tarixində ABŞ-ın Bakıdakı o zamankı səfiri Enn Dersinin göndərdiyi məktubdur. Məktubda İlham Əliyevin səfir və Nümayəndələr Palatasının üzvü Piter Xoekstra ilə görüşdə dedikləri qeyd olunub. Sənəddə deyilir ki, Əliyev Azərbaycanın "unikal geosiyasi vəziyyətdə - iki keçmiş müstəmləkəçi İran və Rusiya arasında sıxılmış halda” olduğunu bildirib. Əliyev deyib ki, Azərbaycan müstəqilliyini elan etdikdən sonra İranın Azərbaycana təsiri sürətlə artmağa başlayıb. İran qəsdən teokratik milliyyətçiliyin ixracı ilə məşğuldur. Əliyev İranın təsiri baxımından Azərbaycanda vəziyyətin 90-cı illərin əvvəllərində daha pis olduğunu, lakin son 15 ildə dəyişdiyini bildirib. Əliyev Azərbaycanda həyatın İrandan daha yaxşı olduğunu, buna görə də İran vətəndaşlarının Azərbaycana gəldiyini deyərək, bunu "qadınların hicab örtməməsi, kişilərin isə diskotekalarda rahat oynamaq və içmək imkanı olması” ilə izah edib.
Əliyev İrana qarşı mümkün hücumdan niyə narahatdır?
Sənəddə deyilir ki, Əliyev ABŞ nümayəndəsinə İrana qarşı mümkün hərbi əməliyyatlardan narahatlığını da bildirib. O deyib ki, İrana qarşı hərbi əməliyyatlar Azərbaycan üçün faciə ilə nəticələnəcək. Əliyev qeyd edib ki, ABŞ-ın İraqdakı müharibəsi regionda mənfi reaksiya doğurub, lakin olan olub. İrana hücum olacağı təqdirdə isə bu, Azərbaycan üçün faciə ilə nəticələnəcək. Əliyevin sözlərinə görə, Əhmədinejad ona deyib ki, hansı ölkənin ərazisindən İrana hücum təşkil olunsa, İran da o ölkəni vuracaq. Əliyev İrana hücumun doğuracağı ikinci fəsad kimi çoxlu sayda qaçqının Azərbaycana axın edəcəyini göstərib: "Əgər İrandan təkcə 10% etnik azərbaycanlı sərhədi keçsə Azərbaycanın sonu gələcək. Belə olan halda qaçqınlara nəzarət etmək çətinləşəcək. İranlılar, hətta etnik azərbaycanlılar belə özləri ilə İran islam mədəniyyətini gətirsələr, bu Azərbaycanı pis tərəfə dəyişəcək”.
ABŞ-ın İran məsələsində hansı mövqe tutmalı olduğuna gəlincə, Əliyev onu da əlavə edib ki, ABŞ danışıqlar prosesində güzəştə getsə, İranın mövqeyi güclənəcək.
Əliyevin fikrincə, Rusiya İran–Amerika qarşıdurmasından dividentlər əldə etməyə maraqlıdır: "Prezident Putin dedi ki, Rusiya heç bir tərəfi dəstəkləmək istəmir və o, səmimi idi”.
Əliyev Çinin müdrik siyasət yeritdiyini və bu məsələyə qarışmadığını deyib.
Əhmədinejadın İranın dini rəhbərləri ilə ümumi baxışları bölüşdüyünü, lakin hər iki düşərgə arasında "qıcıqlanmanın” artdığını deyən Əliyev İran prezidentinin "sadəlövh və axmaq olmadığını” vurğulayıb.
Əliyev görə demokratiyanı, islahatı "müsalman dünyasına" vermək olmaz
Əliyevin sözlərinə görə, Əhmədinejadla ikitərəfli görüşlərin gedişatında, İran prezidenti "öz sələflərindən fərqli olaraq” daim müharibə və hərbi məsələlər haqqında danışır. Bir dəfə Əliyev Əhmədinejada beynəlxalq arenadakı çıxışlarının "faydasız və həyəcanlandırıcı” olduğunu deyib, İran prezidentindən isə "Sən buna sevinməlisən, mənim sözlərimə görə neftin qiyməti qalxır” cavabını alıb.
Sənəddə deyilir ki, Əliyev ABŞ-ın müsəlman dünyasını islah etməyə səy göstərməməli olduğunu hesab edir. Azərbaycanın Qərblə müsəlman dünyası arasında özünü rahat hiss etdiyini bildirən Əliyev "müsəlman dünyasında islahatların yalnız Həmasa və Hizbullaha gətirib çıxaracağ"ını deyib. Bundan başqa, o, ABŞ-ın demokratiyanı İraq və ya Yaxın Şərqin başqa bir ölkəsinin "boynuna qoymaq” cəhdlərini səhv addım kimi dəyərləndirib.
2009-cu ilin oktyabrında göndərilən başa bir məktubda da Əliyevin ABŞ dövlət katibinin Avropa və Avrasiya məsələləri üzrə köməkçisi Tina Kaydenau ilə İran mövzusunda söhbəti əksini tapıb.
Kaydenau Əliyevə Azərbaycanın terrora qarşı mübarizədə göstərdiyi əməkdaşlığa görə təşəkkürünü çatdıraraq Bakıda İsrail səfirliyini partlatmağa cəhd edərkən tutulan "Hizbullah” terrorçuları Əli Məhəmməd Kərəki və Əli Hüseyn Nəcməddinin məsələsini xüsusi qeyd edib. Cavabında Əliyev bildirib ki, həmin şəxslərin həbsdə qalması məsələsi ilə şəxsən məşğul olub. Lakin bu iş asan başa gəlməyib. "Əliyev bildirib ki, iranlılar bu terrorçuların azadlığa buraxılması üçün ona müntəzəm təzyiq göstərir. O cümlədən İran prezidenti dəfələrlə bunu istəyib. Həmçinin İran xarici işlər nazirinin müavini, prezident administrasiyasının rəhbəri belə tələblərlə Bakıya müraciət ediblər. O həmçinin qeyd etdi ki, İran bir neçə Azərbaycan vətəndaşını bu terrorçuların həbsinə cavab olaraq girov saxlayıb. Əliyev daha sonra deyib: ”Bu terrorçuların arxasında həddən artıq çox qüvvələr var. İndi bir qədər tezdir, ancaq nə vaxtsa mən açıqlayacam ki, bizə daha kimlər təzyiq ediblər. Bunlar təkcə iranlılar deyil", deyə sənəddə bildirilir. (Qeyd: sözügedən "Hizbullah” terrorçuları ötən il İrana təhvil verilib və bu, İsraillə ABŞ-da ciddi narazılıq doğurub).
Azadlıq Qəzetinin materialı əsasında
|
