Sosial problemlər əhalini doğma yurd yuvasından qaçaq salıb
Rövnəq Abdullayevin yaxınlarına məxsus «Relax» istirahət məkanı kəndləri yolsuz qoyub
Ötən şənbə yenə yolum Lerik rayonuna duşdu və təəssuf ki, bu dəfə də yasa gedəsi oldum. Kəndimizdə bu günlərdə bri yeniyetmə olmaqla 3 yaxın qohumumuz rəhmətə getmişdi. Amma məqsədim rəhmətə getmiş qohum əqrəba haqqında danışmaq deyil, hələki sağ qalıb rayondakı dözülməz şəraitdə yaşayanlar və onların problemləri haqqında yazmaqdır.
Nəql edəcəklərimin əksəriyyəti ənənəvi problemlərdir. Məsələn, rayon mərkəzinə gedən yolun çox hissəsi xarabadır. Sakinlərin dediklərinə və gördüklərimizə inansaq, 2005-ci ildə əsaslı təmir edilən yolun sıradan çıxmasına səbəb "Relax" istirahət mərkəzidir. Belə ki, "Relax"ın ərazisini genişlənirmək məqsədiylə Lənkəran-Lerik yolunun bir hissəsi zəbt edilib və ərazı qırmızı kərpicli divarla hasara alınıb. Zəbt edilmiş yolun əvəzinə isə bərbad bir yol əhalinin istifadəsinə verilib. Amma nədənsə məşhur "Relax"ın Rövnəq Abdullayevdən asılı olan rəhbərliyi 5-6 maşın asfalt gətirib bu yolu təmir etməyə tələsmirlər. Əslində yolu, rayon rəhbərliyi də deyil, istirahət mərkəzi öz hesabına bərpa etməlidir. Amma, dövlət malını qənim bilən və hər bir yolla özününkü etməyi bacaran məmurlar, bu yolun da dövlət hesabına nə vaxtsa təmir ediləcəyini gözləyirlər. Əslində, "Relax" Lənkəran-Lerik yolunun əksər hissəsini sıradan çıxarıb. Sıldırmlardan keçən yolun alt hissəsini qazıb istirahət mərkəzinə su və qaz çəkiblər. Nəticədə yolun döşəyi boşalıb və yol sürüşərək sıradan çıxıb.
İndi Lənkəran-Lerik yolunun üstündə şıdırğı iş gedir. Yəqin ki, turizm mövsümünə qədər ən azı öz turist bazalarına qdər olan yolları təmir edib istifadəyə verəcəklər. Amma rayonun dağ zonasına gedən, 40-cı kilometrdən ayrılan yola ümumiyyətlə yol demək mümkün deyil. SSRİ dağılandan sonra yəqin ki, bu yola heç kim baxmayıb. Yolda asfaltdan əsər ələmət yoxdu. Yeri gəlmişkən, dağ zonasına 50-ci kilometrdən gedən Əlabad-Şingədulan yolu da xarabadır. Hərçənd ki, rayonun deputatı Hacı İqbal Məmməov bu yolu ötən il təmir etdiklərini demişdi.
Bəli rayonumuzun hacı deputatı həm də rayonun kəndlərində arteziyan quyularının qazıldığını demişdi. Anadan olduğum Soru kəndində də əhalinin köməklyi ilə qazılan iki artizyan quyusundan biri su verirmiş. Amma elektrik enerjisinin qeyri stabil verilməsinə görə quyunun mühərriki iki dəfə yanıb. Bu dəfə isə, mühərrik almağa camaatda pul tapılmayıb.
Rayonu bi il də aclıq gözləyir. Qışın qarsız, yazın isə soyuq və yağmurlu keçməsinə görə rayon meyvəyə həsəddir. Habelə, taxıl və ot da əmələ gəlməyib. İndidən sakinlər Muğandan ot tədarük etmək üçün ələ-ayağa düşüblər. Amma hara ölçüb biçsələr də ot kipinin biri 2 manat 50 qəpikdən ucuz başa gəlmir. Məsələn, Muğanda otu 80 qəpikdən- 1 manat 20 qəpiyə qədər ala bilərlər. Amma yolun bərbad vəziyyətdə olması və yolda duran polis və Nəqliyyat Nazirliyi əməkdaşlarının haqq tələblərinə görə, otun məzil başına iki dəfə baha çatdırılmasına səbəb olur.
Sadaladığm və yazmadığım problemlərə görə kəndlər sürətlə boşalmaqda davam edir. İndi kəndlərdə yaşamaqda davam edənlər müəllimlər və icra strukturlarına işləyənlər və yaşlı adamlardır. Vaxtı ilə hay-küydən qulaq batan kəndlərdə ölü sükutu hökm sürür. Amma pıçıltı ilə də olsa da sükütü pozanlar var. İnsanların ən böyük narazılığı rayon rəhbərliyindən və özlərinin istəyi ilə deputat olmuş Hacı İqbal Məmmədovdandır. Sakinlər hesab edirlər ki, mərkəzin ayrıldığı vəsait yerlərdə insanlara çatdırılmır. Habelə bir neçə gün bundan əvvəl rayon mərkəzində təşkil olunan Gül bayramına çəkilən xərclə, bir neçə kilometr yolu təmir etmək olardı.
Dağ yollarında sükutu arabir pozan iri yük avtomobillərinin mühərriklərinin səsi pozudur. Məlum oldu ki, bu avtomobillər də Lerikin Nücü kədində orta məktəb binası üçün tikinti materialları daşıyırlar. Məktəb tkintisi təbii ki, müsbət hadisədir, amma kimin üçün tikilir bu məktəb? Sözsüz ki, kəndlərin sürətlə boşalması məktəblərin də boş qalmasına səbəb olub. 1993-94-cü illərə qədər Soru kəndində 400-500 uşaq məktəbə gedibsə, indi onların sayı 100-dən artıq deyil. Şagirdlərin say azlığı yalnız köç hesabına deyil, həm də buna imkansızlıq səbəb olub. Kasıb kəndli uşağına əyin-baş, dəftər kitab ala bilmədiyi üçün də övladını təsərrüfat işlərinə cəlb etmək məcburiyyətində qalıb. Habelə, yeni tədris metodologiyası rayonda tətbiq olunsa da, məktəblər lazımı tədris ləvazimatları ilə təmin olunmur.
Əhalini ən çox narahat edən məsələlərdən biri də, rayondakı yerlibazlıqdır. Məsələn, Dağda hesab edirlər ki, Hacı İqbal Məmmədov və rayon rəhbərliyi özlərinin yaşadıqları kəndlərin yollarının çəkilişi, içməli su və təbii qaz probleminin həlli ilə məşğuldurlar. Habelə rayonun Lərmərud və Nücü kəndlərində də mötəşəm məktəb binalarının tikilməsinə səbəbkar Təhsil Nazırliyinin qtisadiyat İdarəsinin rəisi olan əslən lərmərudlu Şahrıza Əliyevdir. Hər halda bunlar kəndlərdə xeyr-şərdə müzakirə olunan məsələlərdir.
Bu ucqar rayonun nə özündə, nə də kəndlərində müxalifət və ya müstəqil qəzetlər satılmır, amma söhbət etdiym sadə vətəndaşların əksəriyyəti ölkədə baş verən proseslərdən məlumatlı idi. Məsələn, telekanallar ancaq konsert və bayram proqramları nümayiş etdirsələr də hamı mayın 9-da Dövlət Sərhəd Xidmətinin Xudat Dəstəsinin komandirinin hərəkətlərindən danışırdı. Sakinlər peyk antenaları vasitəsilə xarici kanalara tamaşa edirlər. Yeri kanalara baxan azdır.
İdrak ABBASOV
