 20 yanvar qırğınının 22-ci ildönümü də gəldi çatdı. Millət yenə də Şəhidlər Xiyabanında öz Böyük oğullarının uyuduqları yeri ziyarət edirdi. Mənim fikrimcə həmən torpaq hökmən müqəddəs torpaqdır! Çünki o torpaqda tək 20 yanvar şəhidləri yox, 1918-ci il şəhidləri də, 1-ci və 2-ci Qarabağ müharibəsində şəhid olanlar da uyuyur, bu qədər Şəhidin uyuduğu torpaq Müqəddəsdir, o torpaq bizimçün həm Qüdsdür, həm Məkkə, həm də Mədinə! Amma mən belə hesab edirəm ki, Azərbaycanda Sovet hakimiyyətinin devrilməsi, 20 yanvar hadisələrini zəruri edən hadisələr, Azərbaycanın bölgələrində, xüsusən də Lənkəranda baş verən hadisələr hələ də tam araşdırılmayıb...
Ən yeni tarix...
Nəhayət ki, ANS kanalı "Ən yeni tarix” verilişində bu məsələyə toxundu. Bəli, məhz toxundu. Çünki ANS-in göstərdiyi, həmən hadisələrin kiçik bir fraqmenti idi, amma buna da şükür. Artıq "olmaz” adlı buz parçası sınıb, həmən hadisələrin araşdırılmasına yaşıl işıq yanıb. Əminəm ki, telekanallar bir-birilərinin ardınca Lənkəran hadisələrinə toxunacaqlar, həmən hadisələrin araşdırılmamış məqamlarını araşdıracaqlar. Biz də qəzet olaraq bir yerdə sakit oturmamalıyıq, həmən hadisələrin canlı şahidlərindən müsahibələr almalı, biri-birilərini inkar edən məqamları tutuşdurmalıyıq. Az-çox həmən hadisələr barədə məlumatlı olsam da, nə isə yazmaqdan çəkinirəm, ola bilsin yazacaqlarım səhf olsun, ya qarışqanı filə döndərim, ya da fili heç edim. Bu hadisələri araşdırmaq istəyən istənilən şəxs ən əvvəl özü üçün bir kriteriy müəyyənləşdirməlidir: bu araşdırna ona şərəf gətirsə də, ad-san gətirməz, çünki həmən hadisələr tam işıqlansa çoxlu "ilk”lərin məhz Lənkəranda olduğu üzə çıxar! Keçmiş SSRİ-də ilk dəfə sərhəd harada söküldü? Cəlilabadda! İlk dəfə 7 noyabr mitinqi ümumxalq etiraz gününə harda çevrildi? Lənkəranda! İlk dəfə Sovet hökuməti harada devrildi? Lənkəranda! Bu "ilk”ləri çox uzatmaq olar, amma "çi fayda?” Sanki heç bunlar olmayıb, bizim məddah tarixçilərimiz "ən yani tarix” deyəndə 1993-dən üzü bəri başa düşürlər. Düzdür, arada-bir 1990-cı ilə də müraciət edirlər, konkret olaraq Moskvada keçirilmiş məlum "press-konfrensiyaya”, daha doğrusu həmən press-konfrensiyanın bir saatlıq hissəsinə. Amma nədənsə "tarixçilərimiz” məlum "press-konfrensiya”nı tan araşdırmırlar. Axı həmən mətbuat konfransları "tarixi” anacan bir neçə gün idi ki, keçirilirdi. Həmən "tarixi” andan sonra da bir neçə gün keçirildi, kim idi bu mətbuat konfrensiyaların keçirən, onlar haqqında məlumat hanı? Görəsən bu haqda kimsə Azərbaycan xalqına məlumat verəcəkmi? Yoxsa hamı, xüsusən də "tarixçilər” Əbülfəz Əliyev kimi "hər şeyin zamana ehtiyacı var” ibarəsi ilə yaxalarını kənara çəkmək fikrindədirlər? Axı tarix parlaman, bələdiyyə seçkiləri deyil ki, onu saxtalaşdırasan, tarix elə tarixdir, gec, ya tez, həqiqət öz yerini tutacaq, istəsək də, istəməsək də! Necə ki, ANS-in "ən yani tarix”ində hamı, hətta aparıcı da, Əlikram haqqında müsbət danışdılar. Başqa cür də ola bilməzdi, çünki Əlikram həmən dövrdə həqiqətən də Azərbaycanın bir nömrəli şəxsi idi! Bu həqiqəti hamı bilsə də, nədənsə onu deməkdən çəkinirlər, niyəsini mən bilirəm, sadəcə kiminsə xətrinə dəyməmək üçün yazmıram. Mənim, eləcə də qeyrisinin yazmasından, deməsindən asılı olmayaraq qəhraman elə qəhrəmandır, üstünə nə qədər çamur atsalar da ona yapışmaz, onu ləkələməz!..
Mən Lənkəranda Sovet hakimiyyətinin devrilməsindən uzun-uzadı yazıb oxucumu yormaq istəmirəm, bircə onu yazmaq istəyirəm ki, nə tutulanlardan, nə də azadlıqda qalanlardan heç kəs heç kəsin üzünə durmadı. Bəlkə bu gün bir "malades” kəlməsi üçün üzə durmağa amadə qalanlar həmən tarixi bir gözdən keçirtsinlər, özləri üçün bir nəticə çıxartsınlar? Özləri bilən məsləhətdir, sonda ANS-ə, xüsusən də Mirşahinə minnətdarlığımı bildirirəm. Minnətdarlığımı bildirirəm ki, həmən hadisələrin üstünə çəkilmiş süni "pərdəni” götürdü, artıq bu hadisələr "giriş qadağandır!” nişanından azad oldu! Mən həmişə o fikirdə olmuşam ki, 20 yanvar bir Şərəf tarixidir, Millətin oyanış tarixidir, Ümummilli etiraz tarixidir! Şərəf tarixin mübarək, Millət! Başın sağ olsun, Vətən!
Lənkəranın "Turan”ı...
Lənkərandakı CTV-dən ara-sıra yazıb, kanalı şərəfləndiririk, amma siqnal siqnal dalıyca gəlir. Bir şeyi dəqiqləşdirdim: CTV-də bir Talış xofu var! Bütün TV kanalları Talışların yaşayışını, toy adət-ənənələrini, musiqisini verirlərsə də, CTV-də bu "adət-ənənə təbliğatı” yasaqdır. Niyəsini bilmirəm, bilmək istəsəm də bunu mənə deməzlər, amma yəqin edirəm: CTV QORXUR! Nədən qorxur sualı gülünc görünərdi, görünən dağa nə bələdçi? CTV Lənkəranın "kəndinə” dönəcəyindən qorxur! CTV Talışların özlərini dərkindən qorxur! CTV Talış ədəbiyyatının, Talış mədəniyyətinin inkişafından qorxur! Bu "qorxu”ları uzatmaq da olardı, amma lüzum görmürəm, kifayətdir. Mən bu qənaətə CTV-nin "kokteyl” verilişinin aparıcısı Elvin Can Turan (adın əzəmətinə bax da..) ilə fasebook səhifəsində bir az yazışandan sonra gəldim. Elvin fasebook səhifəsinə "Lənkəranda yadplanetlilər” (ad tam düzgün seçilib!) adlı bir hekayə yerləşdirmişdi, oxudum, təbii ki, sual yarandı və bu sualı Elvin canın özünə verdim: "Lvin, (Elvinin adındakı "E” hərifi fasebookda yoxdur) mən bilən sən CTV-də çalışırsan, səncə CTV-də "Talış adını dilinizə gətirməyin" tapşırığını verən yadplanetlidir, yoxsa həmən tapşırığı qul kimi icra edən Talış kökənli CTV-çilər?” Elvin mənə Azərbaycan Respublikasının Qanununu özünə sərf edən variantda təhrifini verib, belə bir cümlə də işlətməkdən çəkinmədi: "heç kim CTV-ni talış kanalı kimi qəbul etməsin . nə də Lənkəran kanalı. CTV Azərbaycan kanalıdır və sadəcə Lənkəranda yerləşir..” Fikirdə məntiqə, dahiliyə bax! Vallah sevindim, sevindim ki, bizim belə Azərbaycansevər gənclərimiz peyda olub, demək hələ çox şeyi itirməmişik, yoxsa "qulağı sırğalı gəncləri” görəndə məni vahimə basırdı ki, biz bunlarlamı Vətəni "yadplanetlilərdən” azad edəcəyik? Şükür Allaha Vətən, Dövlət dərdi çəkən gənclərimiz də az deyil, nə olsun ki, onlar tamaşaçının müğənnidən "bir Talış mahnısı oxu” sifarişinə "olmaz, yasaqdır!” deyib, sonra da öz addımlarını fasebookda "ümumilikdə mən aparıcı olduğum verilişdə heç vaxt tamaşaçı istəyini nəzərə almamışam” kimi yalanla sığortalamaq istəyirlər. Necə ola bilir ki, tamaşaçının bir "hadı, bakalım” sifarişinə "bə çəş” deyə bilirsiz, amma "bir Talış mahnısı” sifarişi "qəti olmaz, menyuda yoxdur” ilə yasaqlanır? Kim yazır o menyunu? Ümumiyyətlə o menyunu yazan şəxs bilirmi ki, o ərazi Talışların sıx və kompakt yaşadığı bir ərazidir? O menyunu yazan şəxs bilirmi ki, həmən menyu ilə Respublikanın ikinci ən böyük etnosunu saya salmır? Həmən əlahəzrət bilirmi ki, o menyu ilə Ali Qanunu ayaqlar altına atmış olur? Məqsədiniz nədir? Yoxsa yenə də Lənkəranın kükrəyib, coşmasını istəyirsiz? Axı niyə bu "olmaz”larla Talışların rəncidəyi-zəhləsini tökürsüz, özünüzdən uzaqlaşdırırsız? Adım kimi əminəm, sabah istənilən bir "Azərbaycan vətəndaşı” "mümkünsə bir erməni mahnısı verin” xahişini eləsə, menyunuzda olmasa da özünüz sevə-sevə oxuyarsız! Belə qardaşlıq olmaz, əgər bir toplum olaraq Azərbaycanın yaşadığı bütün məşəqqətləri birlikdə çəkiriksə, demək bizim də nəyə isə haqqımız çatır və biz bu haqqı alacağıq, Sizin menyunuzda olub, olmamasından asılı olmayaraq. Çünkü bu haqqı bizə "can turanların” təhrif etmək istədiyi Ali Qanun tanıyır, çünkü bu haqqı bizə Azərbaycan Respublikasının qoşulduğu "İnsan Haqları Haqqında” Avropa Konvensiyası tanıyır. Bu haqqı belə Ali Qurumlar tanıyırsa, İTV-də tanıyacaq, CTV də!...
Nədənsə mənə elə gəlir ki, Elvinin yazdığı o yadplanetlilər elə CTV-ni öz nəzarətlərinə götürüblər. Yoxsa torpaqdan əmələ gələn bir varlıq bu boyda haqsızlığa yol verməz. Bəlkə CTV-ni "yadplanetlilərdən” təmizləyək?...
Rafiq CƏLİLOV,
celilovrafiq@mail.ru
"Tolışon Sədo”, N: 03 (15), 21 yanvar, 2012
|
