"Mərkəzi Asiyanın neft baronları, moda ilahələri və hakim ailələrilə tanış olun" - Amerikanın Foreign Policy jurnalında dərc olunmuş yazıda Azərbaycan, Özbəkistan, Qazaxıstan və Qırğızıstanda ölkəni idarə edən "varlı hakim ailələr" haqda təhlil verilib. Müəllif Katherin Machalekdir. Yazıdan Azərbaycan haqqında hissəni qısa ixtisarla təqdim edirik.
"Azərbaycanda prezidentin ailəsi öz var-dövlətini ölkənin gəlirli neft sahəsindən əldə edir. 1993-cü ildə hakimiyyəti ələ keçirmiş keçmiş KGB generalı Prezident Heydər Əliyevin dövründə onun oğlu İlham dövlət neft şirkətinin vitse-prezidenti idi. ARDNŞ indi ölkənin 7 milyard barel neft ehtiyatlarına nəzarət edir" - müəllif yazır.
"2003-cü ildə Heydər öləndə prezidentlik güclü nəzarət altında keçirilən seçkilər vasitəsilə İlhama keçdi. ARDNŞ dövlətin şirkətidir...Azərbaycanın neft gəlirlərinin daxil olduğu neft fondu isə prezidentin nəzarəti altındadır" - yazıda deyilir.
Azərbaycan qanunları hökumət rəsmilərinin, o cümlədən prezidentin biznesə sahib olmasını yasaqlayır, amma ailə üzvlərinə belə məhdudiyyətlər qoyulmur, jurnal yazır.
Müəllif Azadlıq radiosunun təhqiqatlarına istinad edərək yazır ki, "İlham Əliyevin uşaqlarının adına xaricdə şirkətlər və dəbdəbəli evlərin olduğu" aşkarlanıb.
"Məsələn, onun qızları Leyla Əliyeva (27 yaş) və Arzu Əliyeva (23 yaş) qızıl mədənlərinin üzərində oturublar" - jurnal yazır.
"2007-ci ildə rejim Azərbaycan Beynəlxalq Mineral Resursların Əməliyyat Şirkətinə (AİMROC) Çovdar kəndi yaxınlığındakı qızıl yataqlarında 70 faizlik pay verib. Qalan 30 faiz isə hökumətə məxsusdur.
Çovdar yatağı 44 ton qızıl və 164 ton gümüş ehtiyatlarına malikdir və onların dəyəri 2.5 milyard dollardır. AİMROC dörd şirkətin birləşməsidir, onlardan biri - Britaniyada yerləşən Globex İnternational 200 milyon dollar dəyərində 11 faizlik paya sahibdir, bu şirkətin sahibi isə Panamada qeydiyyatdan keçmiş üç holdinq şirkətidir, onların baş menecerləri Əliyev bacılarıdır.
Digər təhqiqatlarda da başqa sənaye sahələrində oxşar strukturlar aşkar olunub. Panama sənədlərində Leyla və Arzu Əliyeva üç holdinq şirkətin baş icraçıları kimi qeydiyyatdadır: Hughson Management, Grinnell Management və Gladwin Management.
Məlumata görə, Hughson Azərbaycanın ən böyük konqlomeratı ATA Holdinqdə 51 faiz paya məxsusdur. Bundan başqa Hughson, Grinnell və Gladwin Azerfon telekommunikasiya şirkətində 24 faiz paya malikdir.
Arzu həmçinin SW şirkətlər qrupunda böyük paya sahibdir. Bu holdinq hava yolları sənayesi monopoliyasıdır və AZAL dövlət hava yolları şirkətinin özəlləşdirilməsi vasitəsilə yaradılıb" - müəllif yazır.
Daha sonra isə yazıda Washington Post qəzetində 2010-cu ildə dərc olunmuş yazıya istinad edilir və xatırladılır ki, yazıya görə, prezidentin uşaqları ilə adları və yaşı üst-üstə düşən şəxslər Dubayda 75 milyon dollarlıq evlərə sahibdirlər.
"Daşınmaz əmlak rəsmiləri deyiblər ki, evlərin bəziləri üçün pulu prezident ailəsinin nümayəndəsi ödəyib" - yazıda deyilir.
"Leyla ailəsinin müxalifətə hücumlarla və bloqqer və jurnalistləri həbsə atmaqla korlanan imicini yaxşılaşdırmaq üçün xeyriyyə işləri görür.
O, Heydər Əliyev Fondunun (HAF) vitse-prezidentidir. Fond Leylanın anası, birinci ledi Mehriban Əliyeva tərəfindən yaradılıb. Onun veb saytında yazılıb ki, fond Azəbaycan Təhsil Nazirliyindən daha çox məktəblər, Səhiyyə Nazirliyindən daha çox xəstəxanalar tikir və Mədəniyyət Nazirliyindən daha çox tədbirlər keçirir".
"Leyla bu yaxınlarda Bakı adlı mədəniyyət və moda jurnalı açıb və o, Moskvada nəşr olunur. Onun həyat yoldaşı, pop ulduz Emin Ağalarova Bakıda keçirilən 2012-ci il Eurovision mahnı müsabiqəsində xüsusi çıxış imtiyazı verilmişdi".
"Bir neçə il əvvəl Arzu Azərbaycanın turizm üzü olmuşdu. Onun çəkildiyi reklam videosu bir neçə dünya şəbəkəsində, o cümlədən CNN-də göstərilmişdi. 46 saniyəlik klipdə sarışın Arzu qlamur mühitdə, dəbdəbəli maşınların, malikanələrin və dəniz sahili kurortların əhatəsində görünürdü" - Foreign Policy jurnalındakı yazıda Katherin Machalek qeyd edir.
Azərbaycan hakimiyyəti ona qarşı korrupsiya barədə xarici və yerli mediada yazılmış ittihamları dəfələrlə təkzib edib. Qeyd: Şəkil mehriban-aliyeva.org saytından götürülüb. bbc.co.uk/azeri
