 "Tolışi Sədo" Sər Redaktoriko dı-se sıxan
Sıftə, de dı-se kəlmə çı ELİTƏ sıxani mahiyəti iən əçəy tarıxi barədə kali fikron bıvotəmon.
"Elitə” - çı latıni "electus”, inqilis iən fransızi "elite” sıxaniku bə əməl omə,"vıjniyəbəyon” mənə doydə. Şək ni ki, çı Xıdavandi-aləmi ha cürə ofəyon (insonon, həyvonon, pərəndon, zəmini bəşəon (məhsulon) və i.a.) dılədə ELİTƏ heste. Im ofəyon bəşədə mandə insononən ta gədimə devronko joqo bə QATon (təbəqon) paybaxş bən. Im təbəqon dılədə çı ELİTƏ məxsusi vırəş bə. Ha vemillətinə məmləkəti umummilli ELİTƏ be təki, ha millətiən (kompakt əraziədə jiə i zıvoninə etnosi) ıştə ELİTƏş bə. Tarixiku çok məlüme ki çı ZƏRDÜŞTİ dini piranə kitob bə çı AVESTA himnon iən dini mahneonku iborət bə ən ğədimə poə hisob kardə bə (müəllifışən biləvasitə ZƏRDÜŞT peyğəmbəri ıştən bə) QATon çı İRONi xəlğon dılədə təbliğəkon məhz MAQon (kahinon) bən. Tarixiku ımən çok məlüme ki, həm Zərdüşt peyğəmbəri vətən, həmən QATon təbliğəkə MAQon (çı Xıdo iən çəy Zərdüşt peyğəmbəri ideoloji ləşkəron) vətən - MİDİYƏ devləti bə və əvən ki, əsasən çəmə ısətnəki (ha dı tərəfi) TOLIŞi məhol iən çəy ətrafonış əhatə kardə. Bəbe vote ki, de bə İslam dini bə İron iən bə Arran (çəmə ısətnəki Azərbaycan) ome, bilavasitə əvon çı İRONİ ən əsas ELİTƏ hisob bən. Im elitə bəbe vote ki, 2 həzo sori (qavarən lap ve) mıddətədə nəki çı rəiyəti, həmən çı İroni hakimiyəti (çı Midiyə, Əhəmənion,Səsanion) əxlaqi-ədəbi-dini-ictimoi-siyasi-sosial və i.a. formon mıəyyənış və idorəş kardə.
Isətən çı Tolışon "Əloləmon” və co ğədimə mahneonədə həminə QATon ve rizon ıştəni nışon doydən. Əmo iqlə Xıdo şahide ki, bəçəmə ə ELİTƏ sə çiçon omənin ım dəvardə həzosoronədə ... İ tono çı Makedoniyə İsgəndəri, i tono çı ərəbon, i tono çı Miyonə Asiyəku bə İron iən bə Arran emə tırkon-monqolon-tataron həzo-həzonə həx-nohəxə zılmonku bəpeştə, ım ELİTƏ (Maqon) kəşə zilləton behisob bə. ELİTƏ i poə vitə (tılə) bə ısətnəki Hindiston, Əfqaniston, Pakiston, i poəşon bardə bə Ərəbıston, i poəşon de zü bardəşone bə Monqolıston iyən bə Çin... Bəbe vote ki, bə MAQon (bə çəmə ğədimə milləti ELİTƏ) jə bə doğ ısətən çəmə vıniku omedə... Əmo, ijən de jəqo, de bə bırüjnə rüji, çı dınyo ha kıçədə məşhür bə MAQizmi ("sipyə(belaya) Maqiya”) rişə məhz bə çəmə ə ğədimə MAQon beşe şək ni... Isətən ə MAQon əsas vəzifə insonon çı ŞƏRiku diəro karde və bə XƏYə kon dəvət kardeye, əvoni SİYO zılmotiku bə RÜŞNƏ dınyo bekardeye...Əlbəttə, ısətnəki ım Maqon missiyə bənə bə ğədimə Maqon missiyə itkəm nezən bıbo, fəğət, əvoni çətin ki ELİTƏ hisob karde bıbu...Əmo, bəzne be ki, İroni iən Hindistoni Zərdüştion dılədə çəvon ə ğədimə rişəku itkəm mandəbu...
Təbii qıləy sivol bə məydon beşedə: Bəs, ısət çəmə milləti dılədə ə ğədimə ELİTƏku hiç qılə riz, əsər-əloməton mandənin ki?! Oxo, nibəzne be ki, ısətnəki çəmə millət sof RƏİYYƏTiku ibarət bıbu?! Im sıvol əməni hələm hırdənə devronku de bə bırüjnə rüjon hejo norohotəş kardə... Əqəm dəvardə əsri 60-70-nə soronədə İronədə və 90-nə soron navədə çəmə Azərbaycanədə milli (mədəni və siyasi) Elitə bərpo karde ideya bə məydon beşüyən, əfsus bıbu ki, çəmə ve-veynə səhvon qorəm ım XƏYƏ ko niməroədə mande. Ən yolə səhvımon ım be ki, əmə bə Əhrimoni xıdmət kardə ŞƏRə ğıvvon hiyləqərə fəndon çok analiz karde nıznəmone. Isətən çı rəiyəti noməlüm rişəku beşə ə Əhrimoni şərə ğıvvon qıləy RÜŞONfikon vindeədə, əlbəsaat de dasiku omə har cürə bevəcətion kardən, əvoni qofeədə tosneşon piyedə. Əmo ijən jəqo, əmə noümi nimon, de dılsoxti peştpürimon ki, əqəm Xıdavəndi-aləm çəmə hiç nıbu rəiyyəti i poəən de bə bırüjnə ruji səğ və səlomət noğoş kardəbu, şək ni ki, ə ğədimə MAQon rüfən çəvon i poə ğəlbədə oqətəşe... İsət xəyli kamən, de anqıştə aşmardeən bıbu, çəmə milli ELİTƏ bənə astovən dınyo ve vıronədə vəşedən... Kin əvon?
Deştə XİDOpərəstəti; elmi və ictimai-siyasi səvodəti; əxlaqi, mədənyəti, zıvoni, dıli və vicdoni pokəti; de insonon (milləyətiku fərğ nıkardə) rəftori; bəştə xəlğı rişon mehkəm anqıləti; çı fani dınyo molon iən keyfonko bəpe mandeəti; de səbri, beğərəzəti, əncəx iən de həx-ədoləti ro şə və bə ısətnəki rəiyəti iən bə hakimiyəti lap cüziən bıbo təsirışon bə mücahidonin çəmə ım ELİTƏ! Çəmə xəlği conədə hıtə ə ğədimə MAQon rüf rüjbərüj bəyji bıbu, inşallah!
Hilal Məmmədov
|
