 Əlbəttə, vaxt gələcək, rejim dəyişəcək və onda söhbətlər də, davranışlar da başqa olacaq. O vaxt zavallı insanlara Bənəniyarda, Sulutəpədə, Hökməlidə, Sabirabadda... divan tutanlar başqa cür danışacaqlar. Bütün bu işgəncə verən polislər, mitinq dağıdan mülki geyimlilər, günahsızları həbsxanaya dolduran prokurorlar və hakimlər, yolda sürücüləri döyən nəqliyyat qoçuları, evləri insanların başına uçuran şirkət çinovnikləri həmin vaxt xorla təkrarlayacaqlar: "Biz nə edə bilərdik ki?”
Həmin vaxt onlar yazıqlaşmış sifətləri, yalvaran gözləri ilə poz verib "Ümumiyyətlə, biz çox yaxşı və yumşaq adamlarıq. Heç pişiyi də incitmirik, toyuğa da daş atmırıq. Mənfur rejim bizi məcbur edirdi” söyləcəyəcəklər. Və inandırım sizi - nəinki salamat qalacaqlar, hətta mövqelərini də itirməyəcəklər.
Çünki, bu gedişlə indiki qeyri-insani rejimin məhz insani quruluşla əvəzlənəcəyi şansı cüzi görünür. Zombiləşdirilmiş, debilləşdirilmiş, əxlaqi dəyərləri bir qarın çörəyə qurban vermiş toplumun sabahı da işıqlı görünmür. Bu əclaflar isə hər bir qeyri-insani rejimə gərəklidirlər, onlar rejimlərin həm özülü, həm sütunudurlar.
***
Bu yaxınlarda vəfat etmiş Sovet kəşfiyyatçısı Leonid Şebarşin xatirələrində ("Sovet kəşfiyyatı rəhbərinin qeydləri”) oxşar ssenarinin İran inqilabından sonra necə reallaşdırıldığını təsvir edib. Həmin vaxt o, İranda idi və illərlə orada çalışıb, hətta 20 yaşlı qızı Moskvada vəfat edərkən dəfnə də gələ bilməyib.
Qəddarlıqda Düvalyenin tonton-makutlarını və Pioneçet faşistlərini geridə qoyan qorxulu SAVAK-ın kadrlarından yalnız 10 faizi layiq olduğu cəzanı aldı. Onların da əksərini gözü qızmış kütlə inqilab günlərində Linç etdi. Bəs qalanları? Qalanları yeni rejimə xidmətə keçdi. Şah dövründəki əməllərini ayətollaların hakimiyyətində davam etdirdi. Elə "Evin” həbsxanasında da bir şey dəyişmədi - antişah inqilabçıların yerini Sol inqilabçılar tutdu.
SAVAK başkəsənlərinin "alibi”si vardı - onlar hakimiyyətin əmrini yerinə yetirirdilər. Necə yerinə yetirdikləri də bəllidir. Rışard Kapuşinski "Şahənşah” kitabında yazırdı: "SAVAK-ın pəncəsinə keçib birdəfəlik yoxa çıxmaq üçün heç bir səbəb lazım deyildi”. Necə də 21-ci əsr Azərbaycanına bənzəyirmiş şah İranı...
***
Eynilə nasist caniləri etdikləri bütün amansız cinayətləri əmrə tabe olduqlarından, yəni, nümunəvi kadr imicini qorumaq üçün etdiklərindən dəm vururdular. Hitler canidir, Klaus Barbye isə yox - həmin məntiqdən bu nəticə çıxır.
Ancaq yenə də nasist caniləri ilə bu günkü dövlət terrorunun ifaçıları arasında fərq var və ən kədərlisi - həmin fərq nasistlərin xeyrinədir. Nasistlər hərbi əmri yerinə yetirirdilər və müharibə gedirdi, icra olunmayan əmrə görə müharibə dövrünün qanunlarına uyğun olaraq bir hərbçi kimi cavab verməliydilər. Yəni, itaətsizlik - edam deməkdi. Azərbaycanda isə müharibə getmir və hərbi əmrlər (o əmrlər ki, müzakirə olunmamalıdır) verilmir. Burada özünü sivil adlandıran hakimiyyət öz vertikalı ilə aşağıya, çinovniklərinə "Əz!” əmri verir. Bu əmri yerinə yetirməyəni edam gözləmir.
İcradan imtina edəni rüşvət almamaq, xalqı soymamaq və əzməmək şansı gözləyir. Yəni, adam olmaq şansı. Ancaq adam olmaq istəyən yoxdur.
İcraçılar "Ailəmiz, övladlarımız üçün edirik” deyirlər. Nə murdar bəhanə! Kanniballar, siz ailənizə insan əti yedizdirirsiz. Siz övladlarınızı özünüz kimi kölə, qorxaq, sırtıq, vəhşi, bütün etik-mənəvi dəyərlərdən məhrum heyvan kimi böyüdürsüz. Siz günorta Sulutəpədə insanları evsiz qoyub axşam övladlarınıza atalıq hisslərindən danışırsız. Və siz adam kimi qalmağınızın yeganə şansını - bu hakimiyyətin qeyri-insani əmrlərinin icraçısı olmamağı - ironiya ilə qarşılayaraq buna lağ edirsiz.
"Qaranlıq dövrlər”də insanlıqdan danışmaq sadəlövhlük kimi görünür, deyilmi? Onda davam edin. Və sürücüdən rüşvət alarkən cəmisi 1 saat əvvəl həmin sürücünün təkərləri altında bütün ailəsinin qırıldığından xəbərsiz olan polis işçisinin misalını öz üzərinizdə ölçün...
Məmməd SÜLEYMANOV
|
