Hörmətlı TALİSH.ORG oxucuları, mən saytlarımız və onların məzmunu ilə bağlı bir sıra məqamlara toxunmaq istəyirəm. Məsələn, TALİSH.ORG-da şəxsiyyətlər səhifəsi var. Oralara nəzər yetirib talışın dəyərli şəxsiyyətləri ilə tanış olanda qürurlansaq da, bəzi səhvləri, ifrata varılmaları də görürük.
Burada Şeyx Zahid Gilani, başqa mənbələrdə isə Zərdüşt, Babək, Əbdül Qadir Gilani və başqaları talış xalqının klassikləri kimi təqdim edirlər. İnandırıcı dəlillər isə kifayət qədər deyil. Məs: Şeyx Zahid Gilani deyilənlərə görə giləkdir, Talışda və Muğanda yaşayıb. Giləklər isə talış deyillər, ayrıca, hətta sayları talışlardan da çox olan millətdirlər. Onu gilək deyil, talış adlandırmağımız hansı məntiqə uyğundur?
Talışların çoxlu sayda dünya şöhrətli dahiləri var ki, onlar haqda heç bir məlumata sahib deyilik. Məs: Şah İsmayıl Xətainin məşhur sərkərdəsi və silahdaşlarından biri olmuş Dədə bəy Talış, XV əsrin məşhur filosofu Məhəmməd ibn Musa Talişi, Uluf mahalının hakimi Seyid Abbas, talış hakimi Mikayıllı Talış (Talışmikayıllı da adlanır), Səidəli Kazımbəyoğlu və başqa onlarla dahilərimiz haqqında məlumatlara malik deyilik.
Zərdüştin, Babəkin, Z.Gilaninin, Ə.Q. Gilaninin həyat və fəaliyyətlərini tədqiq edənlər, belə 100%-lilərimizin həyatlarını tədqiq edə bilməzlərmi. Yaxud "Talış əlifbasının” yazılmış variantını kənara atıb yenisini yazmağa girişənlər özlərini bu sahədə sınaya bilməzlərmi?
Başqa bir məsələyə də diqqəti yönəltmək istərdim: Bu gün bir çoxlarının yazılarında "Lənkəran bölgəsi” ifadəsi əvəzinə, yeri gəldi gəlmədi "Talış mahalı” ifadısi işlədilir. Lakin hansı ərazilər, nə vaxt, nə vaxta qədər "Talış mahalı” adlanıb. Bu mahal hansı statuslarda olub, dövlət quruluşu, dövlət əraziləri olubmu kimi suallar açıq olaraq qalır. Bir çox mənbələrdə Səidəli Kazımbəyoğlunun "Cəvahirnameyi-Lənkəran” əsəri "Cəvahirnameyi-Talış” kimi və ya əksinə təqdim edilir. Məsələnin mahiyyəti elmi əsaslara söykənmədikdə inandırıcı görünmür, beyinlərə yatmır və hətta əks düşüncədə olanları bir qədər də aqressivləşdirir. Mirzə Əhməd adlı müəllifin "Əxbərnamə” (Bakı 2000-ci il) adlı dəyərli bir əsəri var. Şifahi məlumat daşıyıcıları yaxşı olmazdı ki, bu əsəri tərcümədən keçirib yaysınlar?
Cənub bölgəsi şəhərlərinin adları talış dilində başqa cür tələffüz edilir. Belə ki, talışca Lənkəran Lankon, Lerik Lik, Astara Ostoro, Masallı Mosoli kimi deyilir və yazılır. Lakin Azərbaycan dilində yazılmış mətnlərdə adların talış dilində deyildiyi kimi yazılnasının mənası nədir? Hardasa gülünc və savadsız görünmürmü? Tarixin heç bir dövründə, heç bir yazılı mətnlərdə Lənkəran Lankon kimi yazılmayıb (talışca yazılmış əsərlər istisnadır). Məs: Türklər türk dilində Londona Londra deyir və belə də yazırlar. Ancaq ingiliscə mətnlərində bu şəhəri "Londan” kimi yazıb, London kimi də oxuyurlar. Ruslar bizim Lənkəranı dillərində Lenkoran kimi yazır və tələffüz edirlər. Ancaq bir rus, Azərbaycan dilində danışıb yazarsa yəqin ki, Lenkoranı Lənkəran adlandıracaq. Rusca Samaqkant azərbaycanca Şəmərqənd, Taşkent Daşkənd, Baku Bakı, Qence Gəncə, Berde Bərdə, Kerqelan Kərgəlan, Nuvedi Nüvədi və s. yazılıb deyilir. İnda deyin görək azərbaycanca mətnlərdə Lənkəranın Lankon, Lerikin Lik, Astaranın Ostoro kimi yazılmasından məqsəd nədir?
Belə hallarda biz ucuz reytinq və populizm dalınca qaçmırıqmı?
P.S. Bu səpkidə olan fikirlərimin davamı olacaq, sağlam mükalimə üzərində qurulan diskussiyaya ümid edirəm.
Belə hallarda biz ucuz reytinq və populizm dalınca qaçmırıqmı? Название и топоним не одно и то же. Назвать Ленкоран Ланконом, Лерик Ликом и т.д. - это отказ от искаженного названия и возврат к топонимам на родном языке.
Автор статьи затрагивает тематику напрямую связанную с историей. смею дать некоторые коментарии. Во первых почему именно Пророк Зороастр, Бабек, Абдул Гадир Гилани, Шейх Захид, да потому что указанные личности я вляются ВЕЛИКИМИ представителями талышского народа, а Деде бек Талыш, философ Муса Талыши, Сеид аббас это ВЫДАЮЩИЕСЯ талыши. Но это не значит ,что их имена не появятся на страницах Толышорга. Иншалла будут. Что касается этнической принадлежности Бабека, Абдул Кадир Гилани, Шейха Заида, то на этих темах не считаю нужным останавливаться,т.к. они достаточно обсуждались и освещались на форумах, смею заметить в пользу доказательств об их талышском происхождении. Да и , гиляки самый близкий по крови, культуре, наконец языку талышам иранский народ. Эти два братских народа настолькот перемешались, что порой, невозможно определить гиляк это или талыш. Некоторые сомнения могут возникнуть насчет пророка Заратустры. пророк Заратустра являлся выходцем из племени магов, одного из семи мидийских племен, носителями иранской мысли и духа. а талыши, являясь прямыми наследниками мидийцев имеют полное право причислять пророка к своим выдающимся деятелям. второй аспект, часть магов изначально проживала на территории Каспианы (Талыша), а позднее, при Ахеменидах, часть из них будучи гонима, скрывалась в прикаспийских областях, в частности в Каспиане, тем самым увеличивая численность магов на данной территории. Их количесвто было настолько велико, что страну позднее при Сасанидах именовали уже Муган, т.е. маги, "страна магов". На самом деле суть статьи в другом. Одним из основных источников национального самосознание,является наличие у народа героев , что приводит к гордости за своих предков и естественно за свое происхождение. Уничтожение этого источника сильно умаляет чувство национальной гордости. Порой народы, чувствующие дефицит в национальных героях пытаются присваивать иху соседних народов. Талыши же в этом не нуждаются, по той причине, что обладают немалым числом великих и выдающихся личностей.
Ancaq bir rus, Azərbaycan dilində danışıb yazarsa yəqin ki, Lenkoranı Lənkəran adlandıracaq.
Mutleq deyil, meselen men taniyan ruslardan ve bashqa milletlerin numayandelerden yarisi Lenkerani Lankon neinki adlandirir, hetta oz elmi ishlerinde LANKON adini esas goturmushler yerli esl toponim kimi, duzdur yaninda moterizede meqalelerin evvelinde bir defe Lənkəran (az.) ve Ленкорань(rus.) kimi de qeyd etmishler.
Ucuz reytinq və populizm dalınca qaçmayaq - Уважаемый Вугар Салаев, автор ничего не переправлял, в этом я могу поручиться на все 100%. И в том, что текст не редактровался администрацией тоже.:)) Это действительно, точка зрения автора. Другое дело, что автор придерживается концепции политики Каджаров, старавшихся все и вся персизировать. Хотя по современному состоянию лингвистики,и в топонимики в том числе, принято положение, что наилучшим подходом является сохранение топонима на языке автохтонов, т.е. хозяев термина, топонима, оронима и т.д. Та, например, русскими река Вараз-руд (Вазарю) была названа р.Ленкорань. Почему, Непонятно. Автора также удивляет, почему талышские сайты называют историко-географическую страну Талыш своим именем. Ему кажется, что эту область необходимо переименовать в Ленкоранский район. Т.е., он выступает за российский (имперский) подход к названию области талышей. Вероятно, что автор считает ликвидацию Талышского ханата царской администрацией благим делом. Что ж, это его точка зрения, возможно он русофил. Но в определении значенияон ошибся, т.е. скорее всего не знаком с картой Талыша (источником-документом) и Ленкоранского уезда (карта-исторический документ 1822г.), на которой название области не менялось, а сменилось лишь название административной единицы (полностью почти повторяющей территорию северной части ТХ). А Ленкоранский район - это лишь маленькая часть уезда, (в 1962-63 он был объединен с Астаринским районом) и неидентичен Талышской исторической области. Ошибка допущена и в названии племени Талышмикейли - оно принято за имя личности, хотя это этноним и потомки Талыш-Микеили и поныне проживают на сопредельной территории Ирана в регионе Дашти-Мугань, город Парсабад ранее назывался Талыш-Микеили в честь этого талышского племени. Об исторических личностях Талыша,думаю, необходимо и на этом сайте разместить ряд статей специалистов, чтобы фальсификации школьных и университетских учебников не могли сбивать с толку читателей и уважаемого автора в их числе. Логика в вопросах автора имеется и на эти вопросы необходимо дать ответы. Этничность автора к вопросу статьи почти не имеет отношения, так по крайней мере, мне показалось.
Boylim, Shima arqumenton meqale formada bahandon be cheshin. Be avtori ishta nubada teshekkur eqiniyedaki, jogo qila tema bo diskusiya bero rosij ka. Babe ki, vote heygeten ve odamon tarixiku be xaban. Elm, fakt, arqumenti sepe bino be diskusiya be ve meselon mutleg ishig ebagande...
Добавлять комментарии могут только зарегистрированные пользователи. [ Регистрация | Вход ]