Bismillah!
QURBAN bayramınız mübarək!
Məlum olduğu kimi, QURBAN (ibrani dilində “təqdim”) Allah ilə əhdlərini pozduqlarından, əbədi səadət yurdlarından bu məşəqqətli dünyəvi həyatlarına atılmış Adəm və Həvvanın cəmi övladlarına vacib bilinmişdi.
Lakin, “Bir-birinizə düşmən kəsilərək (yer üzünə) enin” (Quran, 2:36) ilahi hikmətiylə, ata-anaları kimi İblisə uymuş əkinçi Qabil (torpağın bəhrəsindən) Allaha gətirdiyi təqdimin (Qurbanın) deyil, çoban qardaşı Habilin (sürüsündən ilk doğulan heyvanların) təqdiminin qəbul edildiyini görüb, qəzəblənərək, onu öldürmək qərarına gəldi.
Halbuki Allah-Təala onu xəbərdar etdi: “Niyə qəzəblənirsən? Niyə qaş-qabağını sallamısan? Əgər yaxşı iş görürsənsə, Mən qəbul etmərəmmi? Əgər yaxşı iş görmürsənsə, (onda) günah qapının ağzında durub və onun meyli sənədir” (Tövrat, Yaradılış, 6-7).
Qabildən fərqli olaraq, xeyli səbirli, təqvalı, comərd olan Habil də qardaşını Allahdan qorxaraq günaha batmamağa və qardaş qanını axıtmamağa çağırdı: “Allah yalnız müttəqilərdən (qurban) qəbul edir. Sən məni öldürməkdən ötrü mənə əl uzatsan da, mən sənə əl qaldıran deyiləm. Mən aləmlərin Rəbbi olan Allahdan qorxuram” (Quran, 5:27-28). Çünki Habil yaxşı bilirdi ki, “Hər kəs belə bir kimsəni diriltsə (ölümdən qurtarsa), o bütün insanları diriltmiş olur” (Quran, 5:32).
Amma, əfsus ki, “nəfsi onu qardaşını öldürməyə sövq etdi, onu öldürdü və bununla da zərərçəkənlərdən oldu” (Quran, 5:30).
Beləliklə, Rəbb ilə mələklərin – “Mən yer üzündə bir xəlifə yaradacağam”, - dedikdə (mələklər): “Biz Sənə şükür etdiyimiz, şəninə təriflər dediyimiz və Səni müqəddəs tutduğumuz halda, Sən orada (yer üzündə) fəsad törədəcək və qan tökəcək bir kəsmi yaratmaq istəyirsən!” – söylədilər. ( Allah onlara:) “Mən bildiyim şeyi siz bilmirsiniz!” buyurdu”(Quran,2:30) kəlmələriylə dialoqu, Onun insanı və mərasimlərini xəlq etməklə min-bir hikmətlərindən xəbər verirdi.
Məhz sonralar, əhdinə sadiq qalaraq sevimli oğlu İsmayılı Rəbbinin yolunda qurban kəsmək istəyən İbrahim (Ə.S.) peyğəmbərin təqdiminin Habilin mübarək bir qoçu ilə əvəzləyən Xaliqimiz bu məsəliylə və “şübhəsiz ki, bu açıq-aydın bir imtahan idi” (Quran, 37:106) kəlmələriylə şübhəsiz ki, Qurban mərasiminin də bir sınaq olaraq insanların əbədi xilasındakı necə fəzilətli olduğunu və həm də əsas mahiyyətini anladırdı: “(Ey insanlar! Sizə əmr etdiyim) budur. Və hər kəs Allahın mərasiminə (Həcc əməllərinə, yaxud qurbanlıq heyvanlara) hörmət etsə, bu (hörmət), şübhəsiz ki, qəlblərin təqvasındadır (Allahdan qorxmasındadır) (Quran, 22:32)... “Onların nə əti, nə də qanı, əlbəttə, Allaha çarmaz. Allaha çatacaq olan yalnız sizin təqvanızdır (səmimi qəlbdən etdiyiniz ibadətdir). Allah sizi doğru yola yönəltdiyi (sizə həccin əməllərini göstərdiyi) üçün Onu (layiqincə) uca tutasınız deyə, bunları sizə belə ram etdi. (Ey Mühəmməd!) Ehsan edənlərə (Cənnətlə) müjdə ver!” (Quran , 22:37).
Deməli QURBAN mərasimini əsas dini – fəlsəfi mahiyyəti heç də haqsız olaraq yalnız insan qanının axıdılmasına razı olmayıb, əvəzində bir heyvanın qanını axıtmaq, ya ətini ona-buna paylamaqla səxavət nümayiş etdirməkdən ibarət deyildir. Saniyən, Zəkat, Həcc ziyarəti, Qurban kasıblara deyil, bilavasitə zəngin müttəqilərə (möminlərə) vacib bilinmişdir.
Yuxarıdakı İlahi ayələrə istinadən, demək olar ki, QURBANın əsas fəzilətləri – insanlara vədlərinə sadiq; səbirli; həlim, təqvalı; tövbəkar; xeyirxah; əməlisaleh; daim şükürlü; şəfqətli, təvazökar; sülhsevər; comərd; haqsevər; ədalətli; xeyir və şərdə bir olmağa; ümumiyyətlə desək, yalnız və yalnız Allah rizasi naminə hər cür fədakarlığa çağırmaqdır...
Allah bu müqəddəs yolun cəmi yolçularını hər iki cahanda xoşbəxt etsin! Amin!
P.S.Bu bayram cəmi məhbusların, o cümlədən vicdan və siyasi məhbusların ailələrini xoş xəbərlərlə müjdələsin, inşallah!
Hilal MƏMMƏDOV
Vicdan məhbusu
