Adətən belə halları " məzhəkənin sonu” adlandırırlar, üstəlik hansısa firəng dilində "finita la komedia” terminini işlədirlər. Mən özüm də son söz deyərkən "məzhəkə" adlandırmışdım. Amma indi prosesin bitməsindən cəmi bir saat sonra bu sətirləri yazarkən düşünürəm ki, növbəti faciənin şahidi olduq. Yox, nəinki mənim 6 il iş almağım faciədir, nə də mən faciəvi personajam. Sadəcə 6,5 ay ərzində yalanın ayaq tutub yeriməsi cəmiyyətimizin yaşadığı növbəti faciə idi.
Törətməkdə ittiham olunduğum hadisə , ümumiyyətlə, baş verməmişdi. Yəni bir var şişirtmə, bir də var qondarma. Əsəblərim dözməyib bir sillə atsaydım və bunu bir qədər şişirdib əlimdə telefon olduğunu desəydilər, yumruq-təpik əlavə etsəydilər dərd yarı idi. Ancaq mən heç bir fiziki təmasa yol verməmişdim. Hərçənd, üstümə göndərilən tip özünü o qədər həyasız aparırdı ki, ürəyimdən keçmədiyini söyləsəm yalan olar. İmic, xarizma kimi keyfiyyətləri də gözə almışdım. Yalnız bir şey məni saxlayırdı. Təxribatın təşkilatçılarını sevindirmək, onların özlərini daha ağıllı hiss etmələrinə əsas vermək istəmirdim. Və sona qədər özümə nəzarəti saxladım. Belə olduqda isə onların bir yolu qalırdı: İşi qondarmaq. Bunu da etdilər.
Təbii ki, həbs olunanların hamısı azadlığa çıxmaq istəyir – günahkar da , günahsız da. Mən də istəyirdim. Lakin istintaq və məhkəmə zamanı daha çox bir şeyin həsrətində idim: işimə aidiyyatı olanlardan heç olmasa birinin vicdanının səsinə qulaq asmasını, həqiqəti söyləməsini. Sadəcə xalqımın övladlarında cəsarət görmək istəyirdim. Qoy, mənim taleyimə heç təsir etməsin, amma görüm. Amma və lakin...
Hərçənd bir hadisə oldu ittiham şahidlərində biri Şovu kənd sakini İmran Məmmədov bir mənə baxdı, bir " zərərçəkən”ə baxdı (təbii ki, ikimizi də ilk dəfə görürdü) və " gördüyü” "xuliqan”ın mən olduğunu qəti söyləməkdən imtina etdi. Yalançı şahidi tərifləmək də olmur, hər halda vicdanın qalıqları dilə gəlmişdi.
Ondan fərqli olaraq digərləri tələb olunanı can-başla, dinməz-söyləməz yerinə yetirirdilər. Müxtəlif vaxtlarda işini aparan iki müstəntiq, yeddi yalançı şahid, həbs qətimkan tədbiri seçən və uzadan üç hakim və nəhayət, mahiyyəti üzrə işə baxılarkən dövlət ittihamçısı və hakim. Maraqlıdır ki, onlardan bəziləri etdiklərini edir, sonra da mənim üçün Allaha dua edirlər. Məsələn, hər iki müstəntiqdən "Allah qapını açsın” duasını eşitmişdim. Sonuncu dəfə həbs müddətini artıran hakim Fuad Sultanov isə "Allah işinə fərəc versin” sözləri ilə zalı tərk etdi. Qapımın bağlanması üçün verilən əmri icra edir, sonra isə dua edirdilər. Absurdun zirvə nöqtəsi...
Məhkəmənin lap sonunda isə maraqlı hadisə baş verdi. Hakim Elçin Kazımov hökmü oxuyarkən xuliqanlıq etdiyimi, telefonla vurduğumu, xəsarət yetirdiyimi, söyüşlər söydüyümü iddia edərkən mən və zaldakılar yalançının özünə və yaxın ətraflarına lənətlət ünvanlayırdıq ( əslində bu mənim tərzim deyildi, ancaq necesə reaksiya verməyə çalışırsan). Hakim isə "qarğış, söyüşləriniz özünüzə getsin”, deyib, zalı tərk etdi. Yəni etiraf etdi ki, yalançıdır, dedikləri də yalandır. Ədalətin faciəsi budur. Artıq yalan danışdıqlarını, yalana uyğun hökm çıxardıqlarını da gizlətmirlər.
Çıxarılan hökmdən də belə aydın olur ki, əgər hakimiyyət qadağan etdiyi aksiyalarda iştiraka görə cərimələrin miqdarını və inzibatı həbslərin müddətini rəsmən qaldırıbsa müxaliflərə oxunan hökmlərdə cəzalar qeyri-rəsmən qaldırılıb.
Həbsim üçün hərəkət edənlərdən əlavə hərəkətsizlər də vardı. Lakin başqa anlamda sözügedən çayxanada həqiqi şahidlər də vardı. Onlar mənim deyil " zərərçəkən”in xuliqanlıq etdiyinə, söyüşlər söydüyünə şahid idilər. Bir stolda qonşuluqda yerləşən sosial təminat idarəsinin işçiləri əyləşmişdilər. İş saatında sonra nərd oynayırdılar. Onlardan nəsə gözləmək bihudə iş idi. Başqa stollarda daha iki tanış var idi. Dövlət işində işləyən deyildilər. Xəbər göndərdim ikisi də qorxduqlarından imtina elədilər. Aydın idi ki, iki nəfər deyil, iyirmi nəfər də xeyrimə şahidlik etsə idi, xeyri yox idi. Sadəcə cəsarət gözləyirdim. Məncə insan həmişə doğru olanı etməlidir, öz öhdəsinə düşəni yerinə yetirməlidir. Xeyri olmasa belə, " mənim əlimdən gələn bu idi, etdim” deyərək vicdanını təmiz saxlamaq üçün. Yəqin ki, bəzi oxucuları bir sual düşündürür: hüquqları uğuruna mübarizə apardığım insanların belə davranışları məni ruhdan salmayıb ki? Qətiyyən! Əksinə daha da mübariz olmağa vadar edir. Çünki insanlarımızı belə görmək istəmirəm. Onları bu hala salan isə mövcud rejimdir. Məncə insanların çox kiçik faizi anadan qəhrəman, bir o qədəri də (bəlkə bir az çox) qorxan və yaltaq doğulur. Qalanları isə mövcud reallıqlara uyğunlaşanlardır. Deməli, reallıqları, oyun qaydalarını, bir sözlə sistemi dəyişmək lazımdır. O zaman məhkəmələrdə də yalan və köləliyin deyil, ədalətin təntənəsini görəcəyik. " Təhminə” filmində söylənilən fikrə bənzər desək ilahəlikdən əxlaqsız qadına çevrilən Femidanı yenidən ilahə edəcəyik. Mən buna inanıram. Azərbaycanımızı və vətəndaşlarımızı hürriyyətə qovuşduracağımıza inanıram.
Yadigar Sadıqov
13.01.14
