(Azərbaycanın görkəmli hüquqşünası İsaxan Aşurovun əziz xatirəsinə)
1. İsaxan Aşurov bulağının şəffav damcıları...
21 iyun 2012-ci il tarixdə mülki geyimli (sonralar Baş Narkotika İdarəsinin polisləri olduğu bəlli olan) qəddar insanların zülmünə məruz qalaraq həbs edildiyim zaman ağlıma gələn ilk fikir yaxınlarımdan İsaxan Aşurovu mənə vəkil tutmalarını xahiş etmək idi... Həmin ərəfədə onun ağır xəstə durumu barədə məlumatlı olsam da, sağalıb iş fəaliyyətini bərpa edəcəyinə də ümüdimi itirməmişdim. Amma nə biləydim ki, həmişə təvazökar həyat tərzi yaşamış və bu səbəbdən də KİV-də və ictimaiyyət arasında az görünməyə cəhd edən bu şəxsiyyət hətta ömrünün son-ölüm anlarını da mərdi-mərdanə qarşılayaraq, bir kimsədən imdad diləməmiş və bir daha cəmiyyətin diqqətindən yayınmağa çalışmışdı.
Odur ki, çoxları kimi, elə özüm də onun məhz həbsimdən bir gün sonra (22 iyunda) vəfat etdiyi xəbərindən məlumatsız idim. Şüvəlan təcridxanasında saxlandığım vaxt vəkillərimdən onun ölüm xəbərini eşidib xeyli mütəəssir olmuşdum. Azərbaycanın mücahid qızı Leyla Yunusun rəhbərlik etdiyi Sülh və Demokratiya İnstitutu (SDİ) tərəfindən İsaxan Aşurov adına mükafatın təsis edildiyini biləndə, İsaxan bəyin heç olmasa adının yaşayacağını düşünüb, azca da olsa toxtalıq tapdım. Bir gün elə özümün də həmin mükafatın ilk laureatına layiq görüldüyümü eşidəndə sevinməyə bilməzdim. Bununla İsaxan Aşurov şəxsiyyətinin HAQQ və ƏDALƏT naminə şərəfli mübarizə yolunun layiqli davamçısı olmaq səadətini və məsuliyyətini də bir daha dərk etməyə başladım...
Mən İsaxan bəylə müxtəlif press-konfranslarda və məhkəmə proseslərində az rastlaşmamışdım…
"Tolışi Sədo” qəzetinin əvvəlki redaktor, prof. Novruzəli Məmmədovun haqsız həbsindən sonra, onun hüquqlarının Müdafiə Komitəsinə rəhbərlik etdiyim ən çətin anlarda da mənə ilk mənəvi dəstək olanlardan biri də məhz O idi.
Rəhmətlik İsaxan bəylə unudulmaz bir ünsiyyətimiz 2009-cu ilin yanvarında DİN naziri R.Usubovun SDİ-nin direktoru Leyla Xanım Yunusa qarşı iddia ərizəsiylə başlanılan Nəsimi rayon məhkəmə prosesində yarandı. O vaxtlar Leyla xanımın müdafiəsinə qalxmış ilk dost və məsləkdaşlardan biri kimi, mənim də bir sıra KİV-də "Открытое письмо главе МВД Азербайджана Рамилю Усубову в связи с его судебным иском против директора Института Мира и Демократии правозащитницы Лейлы Юнус” adlı məqaləm yayımlanmışdı. Məhz Nəsimi rayon məhkəməsimim iş üzrə ilk iclasında İsaxan bəydən xahişim də o oldu ki, bu məqaləmin surətlərini hakimə, prokurora və nazirin vəkilinə çatdırsın. Doğrudur, məktubu və dərc olunan qəzeti şəxsən cənab R.Usubovun ünvanına göndərmişdim, bununla belə, bir daha vəkiliylə ona çatdırılmasını da vacib sayirdım.
İsaxan Aşurovun vəsatəti ilə iş Yasamal rayon məhkəməsinə verildikdən sonra, səhv etmirəmsə, elə həmin yanvar günlərinin birində saat 10.00 da Məhkəmə binasının qarşısına yığışmışdıq. Orada demək olar ki, ölkəmizdəki bütün xarici diplomattik korpus nümayəndələri və tanınmış hüquqşünaslar və vəkillər var idi. Həmin vaxt elə məhkəmə zalına daxil olmaq istəyirdik ki, qəfildən İsaxan bəy oradan çıxdı və "məhkəmə bitdi” ifadəsini işlətdi. Hamı mətəəl qalmışdı. O, oraya toplaşanlara nəzər yetirib məni görəndə dərhal yanıma gəlib əlimi sıxdı: "Səni təbrik edirəm, məktubun yetişdi və müsbət nəticəsi oldu”. Təvazökarlıqdan nə qədər uzaq olsa da, bildirim ki, elə digərləri də bunu eşidib, mənimlə görüşüb təbrik etdilər. Leyla xanımın özü də mənə zəng vurub minnətdarlığını bildirəndə, mən də «служу Родине!» deyib, ardıyca «…для восстонавления справедливого гражданского общества!» sözləriylə onu təbrik etmişdim.
Bu ilin 29 martında SDİ-nin təsis etdiyi "İsaxan Aşurov” mükafatının təqdimat mərasimində jurnalist Xədicə İsmayılın bir vaxtlar rəhmətlik hüquqşünasdan sorğuladığı "nəyə inanırsız?” sualına onun verdiyi cavabı bu gün bir daha xatırlatmaq yerinə düşərdi: "...Mən ədalətə davamlı su damcıları qədər inanıram. Davamlı su damcıları daşı əritdiyi kimi, ədalətin də damlaları bu ədalətsiz məhkəmə sistemini dağıdacaq...”.
Məhz İsaxan Aşurov şəxsiyyətinin fəaliiyəti o "ədalət” bulağının şəffav damcılarına bənzəyib mövcud ədalətsiz məhkəmə-istintaq sistemini tədricən çirkabdan təmizləməyə xidmət edirdi. Bu çətin, lakin şərəfli mübarizə yolunda İsaxan Aşurov kimi nümunəvi vəkillərimiz, hüquq müdafiəçilərimiz bu gün barmaqla sayılsa da, qətiyyən şəkk yoxdur ki, yaxın bir gündə dama-dama gölə çevriləcək həmin saf damlalar olkəmizin azad, hüquqi və demokratik bir dövlət kimi bərqararına vəsilə olacaqdır...
(Ardı var)
Hilal MƏMMƏDOV
Siyasi məhbus,
Kürdəxanı
