Bu məqaləni bütün aktiv gənclərə, xüsusən dostum-qardaşım, gənc jurnalist və tədqiqatçı Rəzzaq Xansuvar Talışxanova həsr edirəm
Bu günkü cəmiyyətimizin əsas problemlərindən biri də cavanlara olan laqeyid münasibətdir. Bəli cəmiyyət, cəmiyyətdə olan bəzi dırnaqarası ziyalı və özünü, saçının və saqqalının ağardığına görə ağsaqqal zənn edən bir qrup…
Onlar öz təcrübələrini gənc nəsillə paylaşıb, onlara yol göstərən bir bələdçi olmaq əvəzinə, onların yolunu kəsən maneəyə çevrilirlər. Elə bir maneə ki, yolun üzərində uzanaraq, özünü günə verən ilanları xatırladır. Zahirən onlar sakit və təhlükəsiz görünsələr də, əslində heç də belə deyillər. Elə ki, yaxınlaşıb, maneəni keçmək istəyirsən, birdə ayılırsan ki, daha iş-işdən keçib. Artıq ilan ilanlığını edərək, batinində gizli olanı, əməli şəkildə biruzə verib…
Bəzən bu maneələr sapı özümüzdən olan baltalardan olanda, bu mübarizə bir az da çətinləşir… Nə isə…
Bütün insanlara nümunə olan Hz Muhəmməd (s) buyurur: "Xeyir işə açar, şər işə qıfıl olun”.
Görəsən bu tip şəxslər bütün insanlara nümunə olan Hz Muhəmmədin (s) bu sözünü eşitməyiblər? Nə üçün onlar hədisin əksinə olaraq şər işə açar, xeyir işə qıfıl olurlar? Bunun əsasən bir səbəbi var. Çünki onlar özlərinin çata bilmədikləri nailiyyətlərə, başqalarının çatdığını gördükdə, bunu həzm edə bilmirlər. Çünki, bunu həzm etmək üçün iman lazımdır, əxlaq lazımdır, ədəb lazımdır… Ən əsası isə insan olmaq lazımdır. Bu tip şəxslər isə bütün bunlardan məhrumdurlar. Onlar özünü günə verən və fürsət tapan kimi ovuna yaxınlaşan zəhərli ilan kimidirlər. Cavanlara qarşı bu cür mövqe nümayiş etdirən dırnaqarası şəxslər, deyəsən hələ də həsəd və qibtə arasındakı fərqi bilmirlər…
Cavanlara qarşı mülayim olub, onlara dəstək olmaq həm Allahın, həm də Onun Rəsulunun (s) bizə tövsiyyəsidir.
Hz Peyğəmbər (s) buyurur: "Sizə, cavanlara yaxşılıq (hömət) etməyi tövsiyə edirəm. Çünki, həqiqətən cavanların qəlbi yumşaq olur. Onlarla mehriban dolanın. Həqiqətən Allah məni Peyğəmbər seçəndə qocalar mənimlə müxalifət etdi. Amma cavanlar mənə qarşı çıxmadılar və dini qorudular”.
Hz Peyğəmbər bu mübarək sözləri bizə çatdırmaqla yanaşı, özü də bu məsələdə çox həssaslıqla cavanlara xususi diqqət və qayğı göstərmişdir.
Hər zaman, hər məsələdə onlarla məşvərət edir, onların fikirlərinə hörmətlə yanaşardı. Allah Rəsulunun (s) yüzdən çox səfiri olmuşdur. Bir neçəsi xaric, əksəriyyətini yenə də cavanlar təşkil edirdi. Cavanlar Allah Rəsuluna (s) o qədər məhəbbət göstərirdilər ki, hətta Səudiyyə Ərəbistanın qərbində yerləşən Hicazdan bir qrup cavanlar öz vətənlərindən hicrət edərək Peyğəmbərimizin (s) yanında qalmağa qərar verdilər. Hz Peyğəmbər (s) də öz növbəsində onlara çox etibar edir, onları ən məsul vəzifələrə təyin edərdi. Necə ki, Məsəb ibni Əmir peyğəmbərimiz (s) tərəfindən İslamı təbliğ etmək üçün Mədinəyə göndərilir. Bu gənc öz təbliğatı ilə bir çox insanları İslamla tanış etməyə müvəffəq olur. Hətta bir yəhudi aliminin də müsəlman olmasına vəsilə olur.
Başqa bir nümunə isə İtab ibni Əsiddir. İyirmi yaşı olmasına baxmayaraq Məkkəyə vali təyin olunaraq bütün siyasi işlər ona tapşırılır. Baxmayaraq ki, səhabələrin arasında ondan daha yaşlı olanları var idi. Bəziləri İtabın cavan olduğu üçün bu işə etraz etdikdə, peyğəmbər (s) qətiyyətlə bildirir ki, vəzifəyə təyinatda meyar yaş yox, ləyaqət və fəzilətdir. Hər yaşlı insan ləyaqətli olmur. Yaş böyüklük səbəbi deyil. Böyüklük fəzilət və ləyaqətdir.
Allah Rəsulunun (s) bu tarixi sözlərini Məkkənin dini təbliğatçısı iyirmi altı yaşlı Məaz ibni Cəbəl də daha sonralar ifadə etmişdir (Siyəri Hələbi 3-cü cild).
Hz Peyğəmbər (s) vida həccindən qayıdarkən bu ayə nazil oldu; "(Vəd olunan yerlər Allah tərəfindən Hz İbrahimin saleh övladlarına verildi.) Ya Muhəmməd! Biz Tövratdan sonra Zəburu yazıb, Davuda bildirdik ki, bu müqəddəs yerə (Şama) bundan sonra mənim saleh bəndələrim varis olacaqlar.” (Ənbiya 105)
Bu ayə nazil olduqdan sonra Peyğəmbər (s) əmr verdi ki, böyük bir ordu hazırlansın. Orduya da sərkərdəliyi 20 yaşlı Usamə bin Zeyd etsin. Nəhayət Zeydin gözəl sərkərdəliyi nəticəsində müsəlmanlar qələbə qazandı. Hicrətin15-ci ili Qüds rəsmi şəkildə müsəlmanların oldu. Bu şəhərin adı "İlya”dan Beytul-müqəddəsə çevrildi.
Diqqət olunası məsələlərdən biri də budur ki, bəziləri Usamə bin Zeydin orduya başçılıq etməsini istəmirdi. Onlar elə düşünürdülər ki, Zeyd bu iş üçün çox cavandır. Lakin Peyğəmbər (s) müsəlmanlara öyrətmək istəyirdi ki, əksər cavanlar yaşlılardan daha yaxşı səy göstərir, öhdələrinə düşən vəzifələri daha məsuliyyətlə yerinə yetirirlər, cəbhədə şücaət və rəşadətlə vuruşur, qələbə qazanırlar.
Necə ki, Bəni İsrail Fələstini tutmaq üçün Calut və onun ordusu ilə vuruşanda düşmən qarşısında dayana bilmədilər (Bəqərə 249).
Amma sapanddan başqa heç bir silahı olmayan bir gənc onların içindən çıxıb Calutun meydanına getdi. Calut qılınc və zirehlə silalanmış yekəpər adam idi. Hamı düşünürdü ki, Calut bu gənci öldürəcək. O cavan sapanda bir daş qoyub, ona tərəf atdı. Daş düz Calutun alnından dəyərək onu öldürdü. Bu cavan Hz Davud idi ki, Quran onun haqqında buyurur: "…Davud Calutu öldürdü. Allah ona rəhbərlik mənsəbi və hikmət verdi…” (Bəqərə 251).
Bura qədər qeyd olunan ayə və hədislərdən belə məlum olur ki, cavanlara qarşı diqqətli olmaq və onların bacarıq və istedadından cəmiyyətin faydalanması üçün istifadə etmək lazımıdır. Bu birbaşa Allah və Onun Rəsulunun (s) istəyidir. Bu istəyə qarşı çıxanlar, yaşadıqları cəmiyyətdə böyük fitnə-fəsad yaradırlar. Belə ki, bu günkü cavanlar sabahın ağsaqqallarıdır. Odur ki, gələcəyimizi öz əllərimizlə baltalamayaq. Gənclərə, cavanlara dəstək olaq, onları əzməyək. Onların nailiyyətlərinə sevinib, qibtə edək, həsəd aparmayaq. Çünki həsəd və paxıllıq şeytanın sifətləridir. Gəlin İlahi rəngə bürünərək, İlahi ayələrin işığında cavanlara hörmət edək. Çünki, cavanlar gələcəyimizdir.
Mahir Şəkərov
Astara,
"Tolışon Sədo” qəzeti N:53, 26 iyun 2013-cü il
