... Tojə ıştə dimım təroşım kardə be, de xıyzoni bo nəfo harde nıştəbim. Kəybə zanqi zın-zınq emande. Oməkəs çımı kanə dust, Səidi jen be. Əy de hayəconi ıştənış bə dılə şıdoy, de bə zikkə mandə sədo:
- Lovə kardəm, bə dod bırəsən! - votşe, - Səidşon barde, əy bə səfexonə noy pidəşone!
- Səid?!
- Ha. Lovə kardəm, koməq bıkən!
- Im çı sıxane, çiç bə oxo? Bomi dastəvuzjon çiçe?
- Zındənim. Əmo oxonnə vaxtono ve xunsiyo, dilxor çiyedəbe, ıştən bəştə qəp əjəniy, hakənəy ıştə daston oşande – oşande de rıki əvotiy: “ Zınedəm... Əmo, vote zındənim! “ Əmə bo əçəy səl be hərəkət kardəbimon, lovedəbimon, bəy çiç be bıvoto. Əv ısə boy, ıştə səy qətdə, rıkin – rıkin votdəbe: “ Zınedəm... Əmo, vote zındənim! “
- Bəs əv ısə komcoy?
- Polisi məntəğədə.
- Kenəşon bardə?
- Pəytonə.
- Əy çiçədə taxsirin hisob kardən?
- Əy bımədə taxsirin hisob kardən, piyanə vaxti kuçədə numayişış soxtə. Peşıən bə lığmon bə oşemonşon bardə, lığmoniən dastəvuz doə ki, əçey ağıl vırədə ni... Lovə kardəm, qıləy çi fikir bıkən, ro pəydokən!
“ Oxo ım çı bə şeye? - dılom dəvone - Səid ıştəni oxo çok bardəbe, ıştə xəşikuən hiç şikatış nıbe. Ə ki mande bə spirtinə peşomovon, əv bə qəvi ğurtumən jəydə nıbe. Əy- piyanə - dəmə vaxti, şe – omə ve bə kuçədə numayişış soxtə? Ne, vıyo çısə co niyoə çi heste...”
Bo vaxti qin nıkarde, de tadi olətonım tan karde, de Səidi jeni dəro qınim, şim bə polisi məntəğə.
- Həyf... Əvşon i sahat çımi bə nav bardşone bə səfexonə, - polisi məntəğə nubəvoni əmənış sərosne - əv ıştəni ve divin bardəbe, hiç kəs çəy edə ome zındənıbe. Dı ruj çımi bə nav, de Məclisi bina dimbədimə kuçədə bə ıştə səj ənə odəm qırdə kardə be, kuçə şe – oməj dırıst dərıjnə be. Im qıləy həyğəti numayiş be, əv məydoni dırozi de bərkə vanqi dubarə votdəbe, “ Zınedəm... Əmo, vote zındənim! “
Ve qəp jəy hiç məhnəş nıbe. Qıləy ım oşko be, əqəm Səidi rə xilos nıkamon, tusbin umruj orəxi əy səfexonədə obəqəten.
De təfsiri nıvışte be vırəye. Əmo əy ğıyd bıkəm, əmə ve yolə əzyəton, çətiniyon bə peştə Səidmon vinde zınəy. Bədbəxt, dimış munin, sır-sıvvətoş oqıne, ənəhıti, hırdconiəti voə , bə dastonış dastbənd jə bə dustım vinde, bəmı jıqo oməy, əv dı ruj ne, dı sore i odəmə kaftoye. Səidi mınış vinde, ğəmin – ğəmin sırəy, əmə bənəy bron yəndımon dəvənqo qəte. Bəyku hiç rufi xoryətim nıvinde. İntasi, norohətə diənış, tarsiku hədəğəo beşə çaşonış mın pərişon karde, bə ayş – vuyş eğande.
- Çiç bə, Səid con? Vevaxte noxəşiş?
Əy bə çımı çaşonış diə karde. Kamişi tam jəy bə peştə - səl –salim:
- Zınedəm... Əmo, vote zındənim! - votışe.
- Tı nəzədə çiçi qətdəş?! Qasbu siyoeğəte tıni norohət kardə? Şayəd, tarsinə han – fılonı vində?
- Mıku hiççi xəbə məstən! Çokiş əve, mıni çığnəyo roxne fiki bıkə! Qasbu peşı botı har çiyım qəp jəy zıney!
Əçəy həmmə hərəkət, sıxanon bə ağılmandə odəmi mande oşkom vinde, əve şim yolə lığmoni tono, ıştə fikım rosniye bəy. Sıxani sıftədə əy Səidi bə kə vadoyış rədd karde, əmo dıroz – dırozə xayş – mınnəton, xəyləki idaron kəybono dəvarde bə peştə, nəhayət əmə bə Səidi bə kə vadoy mıvəfəğ bimon. Əmo, sa həyfon bıbu ki, ım navonnəni Səid nıbe: dırıst peqardə, tağəti qınə, dimruoş ğəm – ğəhər voydəbe. İ səfən vaxt bə vərz eqıne, bəyku boçi bı hol eqıne parsəym.
- Zınedəm... Əmo, vote zındənim! - səl –salim cəvobış doy, qıləyən nığılə ufış kəşəy.
Səid, bo, quş bıdə, əmə çandi soron dustimon. Oxo tı har vaxti ıştə sırron bəmı edbo kardə. Bıvot, hələ binim, bətı əzyət bıdə çi çiçe? Az deştə həmmə dastooməyon bə tı koməq karde hozım. Qasbu tı hukməti pulı xarc kardə?
- Jıqo ko çımı dasto bome?
- Odəm –fılonı kıştəni?
- Tı çok zındəş, kaqə sə obıre zındənim, odəm kışte bəznem?
- Bəs jıqobu, tı çiçı kardə?
- Hiççi. Hejo jıqo, zınedəm, əmo vote zındənim!
Vıyo həni səbrım, tovım bə sə rəsəy. Ğıronım varde nome Səidi vədə, dəzono oməym , ğəsəmım harde, aya əv ıştə sırri bəmı edbo bıka, əy nibəhvatem! Əv i ləz bə dumot şe bə peştə, səj rost kay, parsəy bəmıku:
- Ğəsəm hardəş?
- Ğəsəm hardəm!
- Jıqo be, quş bıdə, - əv rıkin – rıkin ıştə pəprusi kəşe – kəşe dəvomış karde, - xəyli vaxt çımi bə nav de Nadiri kuçə bə kə şedəbim, təsadufo bə Mahmudi rast oməym. Əçəy norohət be dərhal bə çaşi qındəbe. Boçi jıqo be xəbəm qəte çəyku. Ox ee, bə vaxti zıvonım eçıkə bəbəy, xəbə səm nəbəy. Mahmudi ufış kəşəy, votışe: “ Aya bo zıvoni bərk oqəte ğəsəm bəhaş, botı qıləy sırr obəkam. Çımçoko çımisə ve bo tov varde hınəm ni. Həni tov varde zındənim, bıdə conım rohət bıbu, əmo bə nav ğəsəm hardəniniş!” Mı ğəsəmım harde, Mahmud bəmı nez be, de pıçpıçi ım sırrış vote bə çımı quş. Əyi rohətış nəfəs səy, demı xodahafizış karde, beşe şe.
Mahmudi şe bə peştə, jıqom zınəy, bə çımı sinə ov kardəbə ğurğuşum emdə, çaşonım vəyku əlovi halğon rask kardən. Bə avtobusi mandə vırəy rəsəym, jıqom zınəy, avtobusi çaş kardə kəson həmməy çımı bə çoknə yolə sırri soyb be zındən. Az zu-zu votem piyəy: “ Con, əğə, çımı azizon, hiççi bənəy şımə xıyol kardəy ni, əslış ımha jıqoye! “ Əmo ləzi bə nav bə Mahmudi sıxan doyım bə çımı yod oməy, zıvonım exırçıne.
Kədə jeni mınış jıqo vinde bə ayş –vuyş eqıne, rəri mınış bə lef-sənqo dıroz karde. Bəmıku çı hadisə be xəbəş səy, piyəşe bıznı çiç bə. Mınən : - Zınedəm... Əmo, vote zındənim! - cəvobım doy.
Bo kamişi çı sırri fikriku deəro be jurnalım peqəte, de vərəğ – vərəğ karde sə dəpuşnom, bə vaxti de Mahmudi bəmı edbo kardə sırri nışonon dimbədim oməym. Jurnalım şıdoy bə kəno, vırəo əyştim, sərredaktori tono vite, har çi boəy votem piyəy, əmo, həyf ki, az har şe zındəbim, əmo, vote zındənıbim.
Mərağ çımı dıli pevışkındəbe, ım çı curi mudhişə, niyoninə sırre oxo?
Lovəynə diənım səğande Səidisə, binom karde təmənna karde:
- Xayş kardəm, de bıvotəni! Ğəsəm hardəm bə həmmə azizonım coni, bo hiçki, hiççi əvotnim!
- Kamişiən tov biyə, bə oxoy rəsdəmon. Az həni ve dı sırri jiye zındənıbim. Kədə, koədə, kinoədə, kitobxonədə, har vırədə Mahmudi (bəy nəhlət bıbu!) ım bə nəhlət omə sırr mıni rizobır kardə, bə xırtəş rosnəbe. Koy noduziku, tərsiku qırdemononədən har qəpi i tık əvoy beəşiy bı merısə sırri movzusə. Dəvət kardəbəyon de həzo i pesoxtəyon, nəğılon boftən, votdən, sıredən, ısə boy mı iqlə ımi əznim karde, beşım bə əyvon, ıştən bəştə bıvotom : “Zınedəm... Əmo, vote zındənim!“ Bı koysə çımı sə sipi be, ım tarsinə sıxani bo hiç komco onıkarde - ıştə dandononım ənə bə yəndısə eqətıme, çımı danonon bino karde olığe, eme.
Əmo ruji – rujxoni həni tovım varde nıznəme. Bə Məclisi tono bıə məydon vitim, məxloğım vanq karde: “Ha cəmat, ıyo boən, - zikkəm jəy - rə boən! Az bo şımə qıləy ve yolə sırr okarde pidəme! Bə Mahmudi sıxanım doəbe, tam bıjənım, əmo həni tov varde zındənim, har şe obəkam, bəvotem!“
Bə i ləz bə çımı sə i xəyli odəm qırdə be. Həmməy bəmı diyə kardə, ın mudhişə sırri omute, zıne pidəşbe. Çandi bə çandi qəvım okay, qəp jəy piyəme, jıqo bızın, qıləy bə çaş nıçiyə dasti çımı xırtəj qəte, binoş karde mıni tosne. Vanqım eşe, çaşonım siyoy jəy, iqlə əvım zınəy karde, zupurədə zikkəm jəy: “Zınedəm... Əmo, vote zındənim!“ Cəmati bə çımı qırdo-kəno tikən ve pınd qırdə be binoş karde, kuçə şe-omə dəvışkiyəy. Odəmon kali qılə votdəbe: “ Veyış peşomə, əy rohət vadən!” Co qılə: “ Veyış hardə!” votdəbe. İ poən: “Jeni əvış bı ruj eğandə!“ - votdəbe.
Isə boy, az ıştən çok zındəbim, nə piyanim, nə veyım hardə, nəən fəğırə jeni yo jı qınoş heste.
Oxoy polis oməy. Mınış dustəğ karde, bardıje bə məntəğə. Peşınnəni koonən botı çok oşkon.
Səidi tam jəy. Isə boy, mı ve ğıyzin bim. Həni ıştə əsəbi, rıki navım nızınəy oqəte, ıştənım şodoy çəy səpe, - ım mandəbe dəşum bəçəy qəv, de bə norə mandə sədo binom karde lovə:
- Səid con, azizım, bıvot! Kionı pidə, bovə kardəş, tıni bəvon ğəsəm doydəm, ım sırri bomı okə! Har çi bomı bıvot, həni tov varde zındənim...
Əy ıştə səj rost karde, edyəsəy bə çımı çaşon dılə, xəbəş qəte:
- Sıxan doydəş, tam bəjeş, hiç vaxti hiç vırədə bo hiç kəsi ım sırri onibəkaş?
- Həyğətən sıxan doydəm!
- Ğəsəm harde bəneş, ım merısə sırri deştə bə ğəv bəbaş?
- Ğəsəm bıbu bə iqlə Xıdo, hiç kəs hiç vaxt hiççi əzıni! Im sırrən demı ivrədə bəmarde!
- Ə ruji Mahmudi bəmınış vote ki.., əv enəməy bə çımı quş dəçıpəy.
Peşıən Səid rost be, rohətış nəfəs səy. Binoş karde çaşmədə qarde:
- Oxxəy, rohət bim - əv damə be. Ənə əzob-əzyəti bə peştə, bənem səl-rohət hıte!
Səid şe. Mı ısə da ruje bənəy sə obıryə bə kaqi kış-por kudəm. Im merısə mudhişə sırr i ləzən mıni rohət vadoydəni! Dılım poə bedə, sutdə, kam mandə səfe bıbum. Çı sırriku bo həmməy, həçinin bo şımənən qəp jəyım pidə, əmo həyf, səd həyf, ımi karde zındənim. Bəmıku rık məkən, əkə-qırəy məkənən, oxo mı bo tam jəyım ğəsəm hardə! Zınedəm... Əmo, vote zındənim!
Bə Tolışi zıvon peəqordın : B.Veşo. 10.04.1992-nə sor
