 Səlom bıbu bə mısılmonə Tolışon, qavar jəqo xonəxon hestesə. Isət kali Tolışon bəvoten ki, çoknəyəni əmə mısılmon nimon? Əmə bə Həcc şəmon, bə Kərbəlo şəmon, bə Məşəd şəmon, rüji 5 kərə bə Xıdo lovə kardəmon ki əməni bıbaxşo, ısət ay Atabala, tı kiş ki bəmə votedəş ki, şımə mısılmonişon? Tadi nıbuşon, ın nıvıştəyi (əqəm rujnomədə bışu) dessə oxo bahandişon, har çi bə sə dəbəşeşen. Azən bə fikədəbim ki, rüji 5 kərə ıştə nımoji votedəm, ıştə xumsi, zəkati doydəm, budu hiçkəsi qəp jəydənim, yəğın az pokə mısılmonim. Peşe vindme, ne boli, az hiç nimə mısılmonən nim. Az bı fiki çı Rafiq Cəlilovi (ə kəxəliz əməni i rüj cındo bəka) bə tırki nıvıştəbə "bə Xıdo əmonət... xəyonət!?” nıvıştəy handabəpeşt oməym. Rafiq Cəlilov iddio kardedə ki, Xıdo ğıyaməti rüjədə bəməku ıştə əmonəton bəpyeşe, piyəme fik nıdom, ıştən-bəştə votme ki, Rafiqə boliyəni, zındəni çiç bınıvışto, çəmə fiki oqəto, nıvıştəşeyəni... Əncəx ıştə dılədə şem bə dumut: Qavar çı Rafiqi nıvıştəyədə kamişən bıbu həğığət heste? Qavar əmonət votyədə Xıdo hejo bəmə doə zıvoni nəzədə qətedə? De fik-fami bə ğəror oməym ki, bışum ıştə düstə axundi paylo. Takardme ıştə məşo, şim ıştə axundə dustiku. Axundən hejo bənə bəmə nimanculə Tolışe, boçi ki, əvən ıştə kədə Tolışi qəp jəydəni. Bə tırki "xoş, beş, onbeş”mon kay, davardim bə mətləb.
Votme: ay axund, hələm bəmı dyəkə, ğıyomoti rüjədə Xıdo çəməku ıştə əmonəton bəpyeşe, çiçe ın əmonəton? Axund bəştə sıfəti "veyəzınəti” maskaş tanışkay, voteşe:
- Bilirsən, əziz qardaşım...
Hejo bı dəm ıştəku bexəbə çəy sıxanım bırnime, voteme:
- Az tıku Tolışi parsedəm, tınən bəmı Tolışi bıvot, bıdə bə sə dəşum.
Axund bəmı de təəcübiş dyəş kay, ijənən bə tırki oqarde voteşe ki, "dost, bu dildə sən məni daha tez anlayarsan, nəinki Talış dilində”. İjənən imkon nıdome əv qəp bıjəno, tojədən xəbəm səy:
- Axund, mıni bə sə dənə, ın zıvon ki heste çəmə qəvədə, ım çı Xıdo əmonəte, ya ne?
Axund hələmən bə veyəzınəti maskadabe, bə qornə bı kərə tikəy rə cəvobış doy.
- Əlbətdə, Allahın bizə əta etdiyi bütün orqanlar, o cümlədən ağzımızdakı dil Onun əmanətidir.
Votme: "çok, bəs Xıdo ın əmonəton çəməku çoknə bəste?”
Axund ijənən bəmı de təəccübi diyəş kay, yəğın fikiş kay ki, Atabala səfe bə, votşe.
- Yaradan "ol” deyən kimi bütün sümüklər öz yiyələrini tapacaqlar, yəqin ki, Yaradanın hökmü ilə həmən sümüklər ətlə və insanın orqanları ilə əhatələnəcəklər və insanlar sual-cavaba duracaqlar.
Çı axundi cəvob mınış qane nıkardşe, ijənən qıləy sıvol dome:
- Axund, bəs nıvotexo ə sıvol-cəvobon kon zıvonədə bəben?
Axund bı kərə xəyli bə fik şe, jıqo zınəme ki, həni axund bəmı cəvob ni bədo, əncəx ne, axund bəmı cəvobış doy, ıştənən bə Tolışi:
- Yəğın har kəsi moə zıvonədə bəbeyəni, həni kon zıvonədə be bəne ki? Ərəbi zıvondə bıbu, tırk ərəbisəən veye, tırki zıvondə bəbəy, Xıdo bə tırkonən qıləy peyğəmbər ədəy, kofiron zıvondə mısılmonon qəp jəy zındənin, yəğın har kəsi inə zıvonədə, nənə zıvonədə bəbe.
Isət az şem bə dumut: "eberdəmədə Xıdo mıku sıvol-cəvobədə xəbəş səy ki, "ay Atabala, ıştı pə-moə bətı çımı doə əmonətşon rosnyəşone, tı ə əmonəti boçi baştə balon rosnyə ni?”, bəvədə az çiç bəvotem? Bəvotem ki, jen nahaştşe? In sıxane? Ne, ın sıxan ni, bəpe, çənnə di ni, bışum başta balon Tolışi omutom, əvoni bə sə dənəm ki, şinə balon, ğəndə balon, omutən ın zıvoni, şımə ın zıvoni omute nıpyəne, vay bəbe çəmə rujiqar”.
Məvot az ın sıxanon bərkədə votedəm bənən, axund iminnə sırəy, peşo voteşe ki, "rost votedəş, əmonət votyədə yəğın çı Xıdo bəmə əxz kardə zıvon nəzədə qəte bedə, yəğın bə dınyoədə bəməku ımi xəbə bəsten, vay bə odəmi rüji ki, əv hejo çı Xıdo kəlomonku qəp jəydə, əncəx çı Xıdo əmonəti nığo doydəni, bəpe ki, azən baştə hırdənon çəvon nənə zıvoni omutom”...
... Beşem çı axundi kəyku, dəro qınim budı ıştə kə, roədə hejo bə fikbim: Eberdəmədə çımı balon Tolışi omuteşon nıpyəy, bə məhşərə rüji sıvol-cəvobədə çımı votə nımıjon, çımı bə Xıdo əmonəti kardə xəyonəti nyo kay bənen? Yəni Xıdo əməni bəçəmə Hocyəti, bəçəmə Məşədəti, bəçəmə Kərboləti babaxşe? Berdəmədə nıbaxşəy? Isət az bəştə sıvol doydəm, umum heste ki, şımənən ın sıvoli bəştə bədoşon:
Ki ki bə Xıdo əmonəti xəyonət bıkə, çəvədə mısılmon bəbe?...
Atabala Babayev,
"Tolışon Sədo” qəzeti nöm 16 (28), 05 may 2012-ci il
|
