Şair Tofiq Nicat “Dilşünaslar və dilimizin fonetikası”(??) nomədə qıləy məqalə dərc kardəşe “Tolışon sədo” qəzetədə (N-10 (79) 17.06.2015).
Məqalədə muəllif kom məsəlon noydə bə miyon?
1) Kali ruşinfikon bə Tolışi zıvoni orfoqrafikə jəydən ıştənədə icod kardəbə orfoqrafikə zinəton (bəzəqon) (??) Yəni votedə ki, 1) hiçki bəpe dast nıjəni bə zıvoni orfoqrafiyə(??), çunki İlahi peyğəmbəron hətta dast bardəşonni bəy (??)
2) Zıvon çı xəlqi əmonəte, ehanə ıştəni “zıvonşunas” zınə şəxson bı əmonəti mudaxilə bıkon jıqo bızın bə xəlqi həmmə sərvəti dast bardedən, hətta əy ebardedən(??) Be əyən, bə xəlqi zor-xoş edaştəbə “çoçinə orfoqrafiyə”(??) xəlq ğəbul əkəni (??) (In merd qavar zınedənibu orfoqrafiya çiçe, inşəAllah, oməmute-A.B)
Çı zumandə fəlsəfiyə kəşfinə fikron bədiqə muəllif misal kəşedə 1992-nə soron hadison:
Quya bə vaxtonədə Tolışə tojə əlifboon tərtibbıkə “ruşinədoron” peydo bin, hətta tolışi dialektədə (??) U hərfi (??) ixtisorbıkə odəmonən beşin bə məydon (??) ( In merd qavar zınedənibu dialektədə (şivədə) hərf əbıni, sədo bəbe. İnşəAllah, oməmute.)
(Haşiyə: Bə vaxton Tolışi tojə əlifbo layihon bə xəlqi muzakirə bekə, Tolışə dərskitobon tərtibbıkə ijən bınıvışton ki bin?
1) Professor, filoloqiya elmon doktor Əbulfəz Rəcəbov be. (Zahirəddini bə vaxti “Tolışi sədo” qəzetədə çapbə-bəçəy vəynə nıvıştə təkzib məşhure)
2) Professor, filoloqiya elmon namizəd rəhmətşə Novruzəli Məmmədov be (Isətən in dıkəs Tolışi məktəbonədə tolışə dərskitobon muəllifin)
3) Professor, filologiya elmon doktor, “Talış dilinin qrammatikası” əsəri bınıvışt Əvəz Sadıqzadə be.
3) Tolışə zıvoni tədrisi həxədə ğıymətinə əsəron muəllif, filoloqiya elmon namizəd Kərim Kərimov be, ijən co kəson)
(Ayə, bı alimə şəxson tolışi zıvoni roədə kəşə zəhməti, kardə koon şəkk barde bəbe? Bımon “bisəvod” nom noy bəbe? İnsofən dini i poəy!-A.B)
Məqalə dəvomədə muəllif məsləhət doydə bə zıvonşunason ki, eksperimenton nıbən çəmə muqəddəsə zıvoni səpe (??) (EKSPERİMENT-1.elmi təcrübə, 2.məc.təcrübə, sınaq) (In merd zınedənibu, zıvonşunasəti qıləy elmiyə sahəy, be eksperiment ko əşıni? Aybış ni, əyən oməmute).
Yəni muəllif vote pidəşe ki, de tolışə zıvonşunasəti hiçki dastko nıbu, məxsusən, həminə “ruşindor”( zıvondor, ruşinfik, otırın, tədğığatəvon, alim...) ehanə tolışebu, bı sahə hiç dast nıbə, əğılon votəynə BUBƏY!!! B.Miller, L.Pireyko, V.Sokolova, V. Henniq, Ehsan Yarşater, Xadcatpur Xamid ijən co-co əcnəbiyə muəllifon tolışi zıvoni həxədə nıvıştəşone, bəmə tosə ğıyoməti vəs bəkay. Əhsənullah!-A.B.)
Tikə bədiqə məqalədə muəllif qıləy dahiyə fik şodoydə bə arə:
“Tolışə zıvoni bə normal sədo vardoyro 32 sədoə vahid kaməti kardedə!(??)
Kali hərfon ixtisor karde tolışə zıvoni aybəjor kardedə (??) Bə vahidə dialekt omeyro(??) bəpe çəş bıkəmon. Zəmon bome, yəndı fərqinə dialekton (şivəyon) bə miyonə dialekt (??) peəqarde, zıvoni normalə fonetika (??) ofəyə bəbe.
Bı koədə tadi qəte lozim ni. (Yəni harçi ıştənbəsə sərost bəbe.) Misal vardedə, 90-nə soronədə Masalliku nıvıştəbə mətnon bəsə dəşedənıbe, ısət əvoni dərəsedə (??)
(Bıparsən muəllifiku, “Tolışi sədo”/”Tolışon sədo” materialon jıqo handənin-dərəsənin bıkə kiye? Hejo həminə ruşinfikon, jurnaliston, şairon, otırnon, “eksperiment bıbəyon” nin məqər? Tolışi ədəbi zıvoni bısıvın, bə dərhəl biyə çı xəlqi “zıvondoron” nin bəqəm?
Məqalə oxoədə muəllif qıləyən dahiyə fik edaştedə bə benəvoə bıhandon: “Boən zıvoni bə fonetik formə dəşe(??) bə zəmonon ehdə oqətəmon!” “Zıvoni bə fonetik formə dəşe”!!! Əxob, çı nığılə fike, zə!-A.B.)
Oxo-oxoədə “Zıvondoron” nomədə qıləy nəzm doə bedə, insofən, çoke. Bə şair Əli Nasiri poetikə fikron idomə doəşe (Diəkə: Əli Nasir. “Ğəybo qıləy vanq omedə”, B-2005, səh.5-6)
(Zə, şairiş, bınışt ıştə şeiri bınıvıştəni! Tı çı zınedəş zıvonşunasə elm çiçe? Məqalədə oko doəbə elmiyə terminon hiç qılə ıştə vırədə ni, əmə biabur bımon ki?!-A.B)
Bə şair Tofiq Nicati de yolə hurməti:
Allahverdi BAYRAMİ
21.06.2015. Mədo
