 Votdəm həni vəsi bı qəzetədə tırkim nlvışte, qədə-qədə ovaştom bə tolışi. Handəkəs bəne vote ki, bəs boçi dessə ısət tolışi nıvıştedənıbiş? Bı parsi ıştə cəvobi bədom....
Tolışi ədəbi zıvon
Az bə tolışi hərəkat tojəm omə, dessə bə vaxti ıştə tolışətim har vırədə kardəme, ımi mıni zınəkəson çok zınedən. Sıxanım bımədə ni, az ıştə umri "muxalifəti dılədə” bə bod doyədə, çəmə cıvonə boon, hovon bo tolışi jiyero canq kardedəbin. Xıdo hukm yole, mınış qordinişe, oməym bə tolışə hərəkat, dəşem bə dılə, qədə vırədə nınıştim, lap yolə vırəku-qəzetiku dəçıkyəym, koonım çok şedəbe, d-r Hilal Məmmədov bə tolışi nıvıştedəbe, az bə tırki. De d-r Hilal Məmmədovi nıvıştəyon iyən co tolışi nıvıştə imzon aradə hejo fərğ əbi, əparsim ki, "ım boçi jıqoye?” D-r Hilal Məmmədov əvoti ki, "çəmə ədəbi zıvon hələm ıştə vırəş qətəş ni, bə qornə nıvıştəyon aradə fərğ bedə, bəbeyən”. Bəvədə bəştənım sıxan dome ki, dessə bə vaxti tolışi ənivıştnim ki, çəmə ədəbi zıvon beşu bə myon. Dı sore bəştə doə sıxani pemandəm, əncəx dyə kardedəm ki, qəzetədə bə tırki şə materialon ruj-bə-ruj ve bedən, bə qornə bə tolışi nıvışte zırurəti hiss kardedəm, əncəx ijənən mıni dıqlə məsələ ve norohət kardedə: İminnə əve ki, əmə hələmən ədəbi zıvoni oko doy nıznəmone, bə vaxti (1989-90) bənə ədəbi zıvoni Lankoni (Pirani) şivə peqətşone, həmməkəs bımi rozi bin, ğərorşon doy, peşo məlum be ki, ə ğəror hiç vırədə ni... "Tolışə zıvon” kitobən (I-IV sinfon) bə şivədə beşə, çəmə hırdənonən bə şivədə dərs qətedən, əncəx əmə dastədə bə çiyi tikəyən oko doy əvəzi, de co ro şedəmon, co zıvon soxte həvəsədəmon, demiyən koyım ni, votəme, rə-di ın məsələ ıştə vırə pəydo bəka, hejo jıqo şe əzıni, jıqo nibəşeyən.... Dıminnə məsələ "U-Ü” hərfi ətrofədə şə mıbahisəye. Kali xonəxon isror kardedən ki, bəməku iqlə hərfe, əncəx dıqlə sədoye, yəne bənə osmanıjə tırkon "Eli” ya "Ali” bınıvıştəmon, "Əli” bahandamon, məsələn: "Gümüş bizim qonşumuzdur” cumlə bəpe jıqo bıbu: "Qumuş çəmə hamsuyəye”, duze, iyo Qumuşi bənə qomuşi bə sə dəşeyən bəbe, əncəx çiç bıkəmon ki, çəmə veynə xonəxon bı məsələdə həmfikin. Az demiən rozi, əncəx çə tərəfo co xonəxon beşedən votedən ki, əqəm "Ü” sədo hestbusə, bəvədə çoknə həminnə hərf ni bəbe? Qıləy həştpəri şikili kəşedən, 8 qılə saiti vəy noydən, votedən ki, əqəm iqlə sait kam bıbu, həştpər duz omedəni, az də odəmonən rozim, çumçiko çəmə "Tolışə zıvon” kitobədən "Ü” hərf heste, əncəx az hələlik ə "Ü” hərfi oko ni bədom, dessə bə vaxti ki, ın məsələ ıştə vırəş qətşe. Isət şinə bahandon, çımı nıvıştəyonədə xəto bıbu, mıni bıbaxşən, çumçiko hələmən çəmə ədəbiyyə zıvon myonədə ni....
Tolışə mərənqon....
De tolışə nomi xəyli mərənqo heste, Xıdo tikəyən ve bıkə, qıləyən az soxtəme: çı Amerika tolışon ibeyəti mərənqo! Iştənən çəy prezidentim! Dı-se kərəm bəştənım parsım doəme ki, boçi çəmə tolışon i mərənqo qırdo qırdə bedənin? Peşo votme ki, jəqo mərənqo ni, bəbəy qırdə əbin. Əncəx dyə kardedəm Moskvada de tolışə nomi çand qılə mərənqo heste, çı mərənqo "yol” çə mərənqo "yoli” ğəbul kardəni, hiç bəyəndı səlomən doydənin, ım bəy, əv bımi çı "FSB odəm” votedən, yəne ki, biaburçiətiye, bı həxədə hiç nıvışteyən pidəmni, əncəx dyə kardedəm Bokuədən, Lankonədən jəqoye. Əmə boçi iyəndı ğəbul kay zındənimon? Boçi iyəndı sıxani ebarde zındənimon, əlbəsat bəy qıləy nom noydəmon? In "boçion” ve kay bəbe, əncəx çı mənoş heste? Xosə mərənqo xıvandon, jıqo bıznən ki, tolış qıləy bəjiyə mardəye, oləxtə roy myonədə, boənən ivrədə çəyku dəçıkyəmon, əy çı roy myono bekəmon bə kəno, peşo ijənən bışən ıştə "fərdiyyə mıborizə” bıbənən. Co-co bardə mıborizəən foydəş əbıni, ımi bıznən, çəmə yolon hədərə votəşon ni ki, "de tobyə omə bəloyən bənə vəyə davardedə”. Boənən həmməkəs ıştə ambisiyə bınəmon bə kəno, çumçiko co-co çəmə dasto hiççi omedəni, de beməno "az yolə ko kardedəm” iddio ıştəni bə dast dəmənəmon, qavar ivrədə ji-çi kay zınəmone...
Qəzeti həxədə
İ manqisə vebe ki, beşe zınedənibimon, çimi səbəbış veye, iminnə, yolə səbəb maliyyəbe, bəle, məhz maliyyə! Ko xonəxon ki bə qəzeti koməkəti kardedəbin, jıqo bızın həmməyne eberdəmədə ni ben, nyo ben, zındənim, i kərən vindeme ki, məydonədə calim, ve pəjmurdə bim, hətto piyəme qəzeti sə vadəm, bışum ıştə "fərdiyyə mıborizə” bıbəm, əncəx kali sıxanon məsəme, ijənən mandim. İminnə əve ki, sədo-soaxşon vadoy ki, Rafiqi torsinişone, əv həni qəzeti vanibədo. Fikim nıdoy, iqlə Xıdo şayde ki, qəzeti həxədə hələm hiç kəs demı yavə qəpış jəş ni, peşo dıminnə sədo-soəx beşe: Rafiq qəzeti ğəsto vadoydəni ki, çı d-r Hilal Məmmədovi mudafiə zəyf bıbu, bımiən Xıdo şayde ki, çı d-r Hilal Məmmədovi mudafiə roədə çımı dasto çiç omedə, qavar tikəyən ve kardedəm, çumçiko az bə ko ki dəçıkyəym, hejo bəy ıştə dıli ruəni bədom, ə ko de Xıdo koməkəti bə vırə bərosnem, bı roədə çənnə xətoən bıbu, bə çaşə və vardedənim. Sıxani kırti ıme ki, xosə bahandon, az bı qəzeti koədə qırd cali mandəm, nə respublika tolışi mədəniyyətə mərənqo, nəən co tolışə mərənqon i kərə xəbə səydənin ki, "Rafiq, qəzet boçi beşedəni?”. Əncəx qəzet haftədə i kərə beşyədə co milləton əvotin ki, "tolışi mədəniyyətə mərənqo bə koye, çəvon qəzet manqədə 4 kərə beşedə, tolışon aktiv bən, bəçəvonən fiki quş doy lozime”, ısət xosə bahandon, bə hiç kəsi umum mandə ni, həmməkəs ıştə koədən, çı millət, çı milləti qəzet? İqlə umuə vırə mandə: əvən şımənişon xosə bahandon! Qəzeti oxminə səhifədə, lap jiyo qəzeti hisob heste, çiki bə çiçi zuş vışkedə, ovışkınən bə hisob, mıni məydonədə cali oməqətən, umum heste ki, çımı ın vanq bəşmə quş bərəse, har kəs manqədə i kərə boştə zıvoni jiyero zuş vışkiəy bə qəzeti hisob dəbəvone, mılxəs, qəzeti beşe-benışe iqlə mıku "səbəşıkır” mandə ni, bı koədə ki bıpyoşe, ıştəni bəvinde....
Rafiq CƏLİLOV,
celilovrafiq@mail.ru
Peş İmzo: Ə xonəxon ki, bəmı ləxtone bəkan ki, "məvotbən Rafiqi ko-sənətış səlo jəye, əməni bə ivrə vanq kardedə”, şımə ıştə ləxtone bıkən, əncəx i kərəən de sardonə sə (tolışi sə rə taspedə) fik bıkənən, qavar Rafiqi qəpədə cınqıriən bıbu həx heste... İ kərəən votedəm: İ be nıznə millət rə-di co milləton aradə mu bəbe!
Tolışon Sədo qəzeti, N: 34 (46), 14 noyabr 2012
|
