VƏSƏ (MIĞƏDDİMƏ)
Nez Peyğəmbər səlovətullah zəmoni, votedən, Bayat ğəbiləku Qorqud Dədə nomədə qıləy merd beşe bə məydon. Ə merd çı Oğuzi yolə veyəzınbe. Çiç əvoti, bə vırə eəqıni, çı ğəybo səhe xəbon ədəy, Xıdo ilhom əkəy bəçəy dıli.
Qorqud Dədə votışe:
- Oxnə zəmonədə xanəti bə Qayi (ğəbilə) bırəso, ki isə çəy dasto nısəno, oxorzəmon bıbo tosə ğıyoməti (xan bəbe)
Çəy votəy Osmani ənkəy (nəsle), esət devronış şedə.- ha jıqo bənə bımi votəşe çan sıxanon.
Qorqud Dədə həll əkəy çe Oğuz ğohomi mışkulon. Çı ko bəbi, bə Qordud Dədə nıvotəy, ə koy nəvindin. Əv harçi bəhamibu, ğəbul əkəyn. Çəy sıxani əqətin, ə koy bəsə əjənin.
Dədə Qorqudi votəşe:
Xıdo-Xıdo nıvotoş, koon reçin əbıni.
Ğadirə Xıdo nıdo, mərd qəncin əbıni.
Əzəlo nıvıştə nıbo, ğul (nokə) bə kəzəl əqıni.
Əcəl vədə nıdo, i kəs əmardni.
Beşə con bə dumu oəqardni.
Qıləy ciqidi tanə Siyobandi (Qaradaği) mol-mələ qırdə bıko, tələb bıko, ğısmətisə ziyodə
(çımı xan) harde əzıni.
Umjənə bıbo, ovon peşo, ( ijən) dıyo pur əkəni.
Təkəbburi (azim-azim bıvoti) Xıdo əpinişe.
Iştəni bəpe qədə merdi dəvlət (ağıl) əbinişe.
Çı yod-biqonədə zoə əbıni, yol beədə beəşe-bəşe, dimış ədəjni.
Xokədə kuə əbıni ( zomoədə zoə)
Bə siyo hə ləğom bıjənoş, ğətı əbıni.
Kənizi kəpottan bıkoş, xanım-xatun əbıni.
Lopə-lopə voə bıvo, bo əvəsori əmandni.
Pındə kavuə çimənon bə pozi əmandni.
Kanə pambədə (terə) bez əbıni.
Ğartə deşmenədə dust əbıni.
Bə aspi əz nıdə, bə ro şey əbıni.
Bərkə puluə tijə şımşi onışandə, bırimon əbıni.
Merd bəştə moli nimoj nıko, nomış benıbəşe.
Kinə ıştə inəku nıvindo, pan əqətni.
Zoə ıştə pıəku nıvindo, sufrə (onıbəkay)
Zoə ıştə pıə biləy, çəy dıqlə çəşi iqləy.
Dəvlətinə ( ağılmandə) zoə dədə yurdi (ocəği) çəşe, (tirkəşi tire)
Bedəvlətə ( səfiə) zoə ocəği kuə çəşe (kirkəşi kire)
Zoə həni çiç bıkəy, bobo mardə, molış mandəni.
Bobo moliku çi foydə, sədə dəvlət (ağıl) nıbu.
Bedəvləton (səfion) şəriku Xıdo oqətı, çımı xan, Şıməni!
Dədə Qorqudi həniən votəşe:
Həmoədə poye nızınə nomerd bə bərkşə aspi penışte əzıni,
penıştesə bəy penınışte çoke.
Jə-obıryə tijə şəmşi mıxənnət (nomerd) jəysə, nıjəno çoke.
Bo jəy zınə ciqidi tiysə, şımşisə ləvo çoke.
Mehmon ki nome, ə mehkəmə kəon bırıjio çoke.
Asp nəhə telə aləfon (bemesə,) benımo çoke.
Odəmi penışomə telə ovon (honion) şuresə, enışuro çoke.
Pıə nomi bə zəminjə befərə avlod pıə peşto omeysə, nıvo çoke, bə nənə bolo eqınisə, enıqıno çoke. (İnə əy zandesə, nızando çoke)
Pıə nomi rostbıkə dəvlətinə (ağılmandə) zoə çoke.
Duə sıxan bı dınyoədə beysə, nıbo çoke.
Hestımoni se si da sinn pur bıko, çoke.
Şimə da si da sinn pur bıko, Həx bəşmə bevəci nışo nıdo!
Dəvlətı bolıpur bıbo, çımı xan hey!
İjən Dədə Qorqudi həni çiçon votəşe, bıvindəmon, çiç votəşe:
Şə-nəvə vıronədə aləfəcon ceyron bəzıne.
Xəfə vironədə çimənqoon həon bəzıne.
Co-co roon riz-rəvizi dəvə bəzıne.
Haft də buon (buəvilon) rıvos bəzıne.
Avlodi pıə kiye? İnə bəzıne.
Kərvoni bə şəv kəynə kuç kardey verdı bəzıne.
Merdi qoni-sıvıki asp bəzıne.
Qonə şələon zəhmi ğətı bəzıne.
Kon vırə (çı curə) doj doy, okırın bəzıne.
Ğafilə sə doji beyin bəzıne.
Kəşpərə qopuzi pebəqəte el-el, bə-bə ozan bənəve.
Comərd kiye, nomerd kiye, ozan bəzıne.
Şımə vədə (navədə) bıjən-bıvot ozan bıbu!
Dəqijiə-omə dardı-bəlon Xıdo şıməku dəvono, çımı xan hey, (çımı bəq hey!)
Dədə Qorqudi ijən votəşe, bıvindəmon, çiç votəşe:
Qəv okəm, tarif bıkəm, çəmə səon səpe Xıdo səbarz!
Çı Xıdo dust, dini sərvər Məhəmməd səbarz!
Məhəmmədi rost tonədə nomoj bıvot Əbubəkr Siddiq səbarz!
Oxnə siparə səbıə “Əmmə” səbarz!
Hicə-hıcə handə beəsə “Yasin” səbarz!
Şımşi bıjən, din ojbıkə Şahi-Mərdon Əli səbarz!
Əli zoon, peyğəmbəri nəvon Kərbəlo daştədə yəzidon dastədə şəhid be Həsən de Huseyni, dıqlə bıvə jıqo səbarz!
Nıvıştəbə, dəbastəbə, Osmono evardəbə Xıdo elm Ğıron səbarz!
Ə Ğıroni nıvışte-dəvoşte uləmonku omutə-dutə çı alimon sərvər Osman Uffani zoə səbarz!
Nızımə vırədə dutəbə Xıdo kə- Məkkə səbarz!
Bə Məkkə xəş şə-xəş omə sadiqon- həmə hacion səbarz!
Məhşərə rujədə əynə (cumə) ruj səbarz!
Əynə (cumə) ruji handəbə xutbə səbarz!
Quş doədə-məseədə ummət səbarz!
Minarədə əzon doədə fəqih səbarz!
Bə zono omə-nıştə həlol (jen, xatun) səbarz!
Dol doədə - sipibeədə, dədə səbarz!
Sipyə şıti siconi doədə nənə səbarz!
Nezbə-bə ro dəşə niyə dəvə səbarz!
Pəvəndiyə bıvə səbarz!
Imon alə-pisə kəy tono dutə bıə, bəqi çodo səbarz!
Çə çodo dorozə ter səbarz!
Zoə səbarz!
Bə hiçki oxşə nıdə, cumlə aləmon ofəyəkə Allah-Xıdo səbarz!
Ə tarifatım doə səbarzə Xıdo dust bıbu dəmə, mədəd bıdə,
Çımı xan hey!
(Dədə Qorqudi zıvono), Ozani votəşe:
Jenon ço curə bedən:
Qıləy pəleşbıkə sone.
Qıləy purbıkə vəye.
Qıləyni çı kəy sune.
Qıləyən lap hərcoye.
Ozan, “ kəy sun” əve ki, bando-kəfşəno bə kə mehmon bo, merd kədə nıbo, harde-peşome bədoy bə mehmoni, de nozi dəro bəkay. Əv Ayişə, Fatimə sonədəy. Bunum çəy balalion perəso!
Jıqo jen bo bəştı ocəğ!
Mande, “pəleşbıkə son”, maştə vırəo bəşte, dast-dimi nışıştə, çiç dəşe bəçəy dast, bədo-bəste, tosə xırtə çolə baha, bəşte-bəvote: Bı xərobədə, bə şu omeku, luzım si nıbe, dimım nısıre, çımı lınqi məşo, çımı dimi yaşməğ nıvınde. Ah, çiç bəbəy, şuəm mardəbəy, bə ikəsi bə şu şəbəym, əvən çımı piə merd bəbəy keş ki!
Bənə bı jeni, çımı xan, avlodon penırəso, bəştı ocəğ jıqo jen nıvo!
Mande ki, “purbıkə vəyə”. Maştə vırəku əşte, dast-dimi nışıştə obə çı səyku-bə sə, çə səyku-bı sə bəşe-bome. Sıxan bənovne, kəybonsə bəmande, bə ğır-ğıybəti zu bədpy, maştəku-tosə şanqovə bənəve. Hanqomədə bome bə kə, bəvinde dızdə sıpə, dıjdə qevı kə-bə jəşone bəyəndı, kə-bə bə kaqə lon, bə mol-mələ təvilə oqardə.
Hamsion vanbəkay: Kinə Zuleyxa! Zubeydə! Ureydə! Con kinə, con Paşa! Ayna Mələk! Kutinə Mələk! Bo marde, bo qinbe şəbim? Yonqo vırəm ujən jıqo xərob bənibe? Çiç əbi, zınqıri diə əkəyməni bə çımı kə-bə?! Hamsiyəti həx, Xıdo həx (heste) - bəvote, pıt-pıt bəka.
Bənə bı jeniən, çımı xan, balalion penırəso! Bənə bimi jen nıvo bəştı ocəğ!
Mande ki, çoknə bəvoten, “hərcoə jen”, bando-kəfşəno qıləy oburinə mehmon bo bəçəy kə, kəy merd kədə bıbu, bıvoto bəy ki, jenə, bəşt sufrə okə, nun biyə, bəhəmon, mehmonən bəhə. Patə nun zində əbıni, harde qərəke...
Jen bəvote:
- Çiç bıkəm e? Bı xərobə kədə nə ordə ni, nəən parcin. Dəvə osyoku oməni hələ,-bəvote, Çiç omedəbu bə çımı sufrə boy,- bəvote, dasti bəje bəştə (fılon vırə) ıştə (ə toni) bəqordıne bəştə şuyə tərəf...
Həzo kərə bıvotoş, çəy iqləyən əməsni, şuyə sıxani bə quş əqətni.
Nuh peyğəmbəri həy tisbire əv.
Çəykuən, çımı xan, şıməni Xıdo oqəti.
Peəqordın: Allahverdi Bayrami
